Wat deden ze in de oudheid met mensen die in coma lagen?
In de primitieve uitgestrektheid van de oudheid waren de raadselachtige werelden van geneeskunde en genezing vaak verweven met het mystieke en het spirituele. Het ontrafelen van dit intrigerende wandtapijt neemt ons mee op een reis terug naar de tijd dat de term ‘coma’ een mysterie was en de medische wereld nog in de kinderschoenen stond. Maar wat deden ze met degenen die verdwaald waren in de vage rijken van bewusteloosheid, degenen die in coma raakten tijdens deze oude tijdperken?
Deze tot nadenken stemmende vraag nodigt ons uit om in te gaan op de fascinerende paradoxen van oude medische praktijken, waar remedies varieerden van natuurlijk tot bovennatuurlijk, en de grens tussen leven en dood vaak vaag was. Dus terwijl we door het zand van de tijd reizen, kunnen we licht werpen op de boeiende en vaak verrassende manieren waarop onze voorouders met comapatiënten omgingen.
De oorsprong van het woord “coma”
Mensen in de oudheid wisten heel goed wat een coma is. In feite wordt het Griekse woord κῶμα (kôma), dat “een diepe, onbreekbare slaap” betekent, gebruikt in de geschriften van het Hippocratic Corpus (Epidemica), een verzameling van verschillende vroege Griekse medische geschriften, waarvan de vroegste dateren van rond de vijfde eeuw. eeuw voor Christus; en later werd het gebruikt door Galenus in de tweede eeuw na Christus. Vervolgens werd het tot het midden van de 17e eeuw nauwelijks gebruikt in de bekende literatuur.
De term komt terug in Thomas Willis’ (1621-1675) invloedrijke De anima brutorum (1672), waar lethargie (pathologische slaap), ‘coma’ (zware slaap), carus (ontbering van de zintuigen) en apoplexie (in welke carus kon draaien en die hij lokaliseerde in de witte stof) worden genoemd. De term carus is ook afgeleid van het Grieks, waar het kan worden gevonden in de wortels van verschillende woorden die slaapverwekkend of slaperig betekenen. Het is nog steeds te vinden in de wortel van de term ‘halsslagader’. Thomas Sydenham (1624–1689) noemde de term ‘coma’ in verschillende gevallen van koorts (Sydenham, 1685).
Welke methoden werden er in de oudheid gebruikt om met mensen in comateuze toestand om te gaan? Werden ze levend begraven of was er een alternatief?
Mensen in de oudheid wisten dus heel goed dat mensen in coma niet dood waren en ze begroeven ze niet levend.
Het probleem is dat de meeste mensen die in de oudheid in coma raakten waarschijnlijk niet lang in die toestand leefden, aangezien de meeste mensen die in coma raken hun slikreflex verliezen, wat betekent dat, zelfs als ze mensen hadden die voor hen zorgden, door ze te voeren en water te drinken te geven, zouden ze waarschijnlijk niet kunnen slikken.
Het duurt ongeveer drie tot zeven dagen voor uitdroging om iemand te doden, wat betekent dat als een persoon in coma zou raken, ze niet konden slikken en ze niet binnen zeven dagen wakker zouden worden, ze zouden sterven aan uitdroging. Mensen die tegenwoordig in coma liggen, kunnen normaal gesproken alleen overleven dankzij voeding via voedingssondes en infusen.
Tegenwoordig zijn de belangrijkste doodsoorzaken bij comateuze mensen zaken als aspiratiepneumonie.
Wat is aspiratiepneumonie?
Aspiratiepneumonie treedt op wanneer voedsel of vloeistof (speeksel of slijm) in de luchtwegen of longen wordt ingeademd in plaats van te worden ingeslikt.
Je slokdarm en je luchtpijp vertakken zich beide vanaf de onderkant van je keel, maar je slokdarm is standaard gesloten en je luchtweg/trachea staat wijd open, omdat je natuurlijk moet ademen. Slikken is een nogal complexe reeks gebeurtenissen die zijn ontworpen om spullen in de slokdarm en naar je maag te krijgen in plaats van naar je longen.
Een normaal, gezond persoon slikt constant één of twee keer per minuut zijn speeksel in. Omdat comateuze mensen niet slikken, verzamelt hun speeksel zich en druppelt het in de luchtpijp en naar de longen, waardoor longontsteking ontstaat.
Het speeksel van mensen die niet regelmatig eten/drinken (bijvoorbeeld mensen in coma) veroorzaakt zelfs nog meer longontsteking. Omdat er geen eten of drinken is om de speekselklieren te stimuleren, wordt het slijmvlies van de mond en keel droog en plakkerig en herbergen meer schadelijke bacteriën, die vervolgens via speeksel hun weg naar de longen vinden, zoals hierboven beschreven.
Naast dit probleem is het vaak erg moeilijk om de mond schoon te maken van iemand die in coma ligt, omdat ze niet kunnen meewerken om hun mond te openen.
In welke situatie zou zowel een voedingssonde als een infuus onmogelijk zijn?
Onderkoeling of hypovolemie kunnen er beide voor zorgen dat perifere aderen samentrekken. Hierdoor zijn de aderen erg moeilijk te zien of te voelen.
Verschillende trauma’s kunnen het inbrengen van een buis of canule onmogelijk maken. Als de IV-canule niet kan worden geplaatst, is het in de moderne geneeskunde mogelijk om intraossale infusies te gebruiken. Hoewel dit vrij zeldzaam is.
Ook infecties, zwellingen, operaties of huidaandoeningen op de prikplaats zijn contra-indicaties. Nasogastrische voedingssonde heeft minder contra-indicaties. Een van de meest voorkomende contra-indicaties voor nasogastrische voedingssonde is een verstopte dikke darm of een perforatie van de slokdarm of dikke darm.
Volgens een nieuwe studie werd muziek gebruikt om comapatiënten in het oude India te genezen
Muziektherapie werd gebruikt om comapatiënten te behandelen door Sushruta (8e eeuw voor Christus) en Charaka (1e eeuw na Christus), volgens misschien wel het eerste bewijs dat door onderzoekers van de Universiteit van Hyderabad uit oude Indiase teksten is opgegraven.
De studie heeft aangetoond hoe Sushruta (vader van chirurgie in India) muziektherapie voorschreef om patiënten uit coma te halen, terwijl Charaka (belangrijkste bijdrager aan Ayurveda) muziek gebruikte bij patiënten die uit coma waren gekomen om hun geest te zuiveren.
Muziek werd in het oude India ook gebruikt om talloze ziekten te behandelen, zoals onvruchtbaarheid en tuberculose.
De studie is gepubliceerd in het tweede nummer van het 57e deel van de Indian Journal of History of Science (IJHS) , een wetenschappelijke publicatie van Springer, Nederland.
De onderzoekers haalden voorbeelden aan uit drie belangrijkste compendiums van de Ayurveda waarin de vaidya’s (oude artsen) muziek suggereerden als een alternatief therapeutisch middel. Volgens hen raadden de oude vaidya’s het aan bij pitta-verergering , bevallingskamer, viriliteit, tuberculose, alcoholisme, therapeutische zuivering en braken, en coma.
In het geval van comabehandeling was er een scherp verschil tussen de behandelingssystemen van Charaka en Sushruta, aldus de onderzoekers. Ze zeiden ook dat Charaka’s vermelding van muzikanten als personeel in een ziekenhuis revolutionair was in die oude tijden.
“Charaka schreef muziek voor aan een patiënt die weer bij bewustzijn kwam om de verwarde geest te beschermen. Sushruta gebruikte echter muziek om de coma te doorbreken.
Laatste woorden
Het menselijk brein is al duizenden jaren een bron van fascinatie voor oude beschavingen. Van Hippocrates in het oude Griekenland tot de Egyptenaren, mensen hebben geprobeerd de mysteries van de geest te begrijpen. Op zoek naar genezing deden oude samenlevingen veel dingen om patiënten in coma te krijgen, waaronder enkele van de meest bizarre en ongebruikelijke praktijken. Van het gebruik van kruiden, muziektherapie en natuurlijke remedies tot meer drastische maatregelen zoals het boren van gaten in de schedel . En toch proberen we in deze moderne tijd de behandeling ervan volledig binnen ons bereik te brengen.
