Is hardlopen wel goed voor ons lichaam?

Overlijden van jonge hardloper (24) baart zorgen

Is hardlopen wel goed voor ons lichaam?

Bij de Dam tot Damloop liep een 24-jarige student over de finish. Hij sprak nog wat met Rode Kruis-medewerkers en stierf. Waarschijnlijk aan een heatstroke, oververhitting van het lichaam. Na de schok doemt meteen de vraag op: is hardlopen wel goed voor ons lichaam?

Sporten is nog altijd veel gezonder dan niets doen
Edwin Achterberg (sportarts)

Met een beperkt talent moet je uitdagingen als de Mont Ventoux oprennen eigenlijk niet aangaan
Cardioloog Hoogsteen

Een groeiende groep Nederlanders bindt regelmatig de sportschoenen onder om een paar kilometer te gaan hardlopen. Ongeveer 18 procent van de volwassen Nederlanders doet dat met enige regelmaat. Niet verwonderlijk: hardlopen is goedkoop, kan op elk tijdstip en in je eigen tempo. Dankzij slimme apps is precies bij te houden hoe ver je loopt en hoeveel kilometer per uur je wegtikt.

Hardlopen is hot
Kortom, hardlopen is hot. Maar is het ook gezond? Berichten zoals het overlijden van de hardloper afgelopen zondag na de Dam tot Damloop, baren zorgen.

Dat jonge mensen overlijden tijdens het sporten, is vaak te wijten aan overerfbare hartkwalen, zegt cardioloog Jan Hoogsteen bij Máxima Medisch Centrum in Veldhoven. Hij promoveerde in 2004 op de cardiologische aspecten van duursporten. Het komt relatief weinig voor: 1,5 op de 100.000 sporters sterft hieraan. Bij sporters boven de 35 jaar ligt het veel eerder aan een afwijking van de kransslagader. Dit kan door bijvoorbeeld aderverkalking komen. Hoogsteen: ‘Zo’n afwijking is niet erg als je boeken leest, maar als je een marathon loopt wel.’

De schattingen hoeveel mensen er overlijden tijdens of na het sporten in Nederland lopen uiteen, maar Hoogsteen houdt het op 200 tot 250 per jaar. ‘Het wordt enorm onderschat.’

Onderschat
Oververhitting, waaraan de 24-jarige loper zondag waarschijnlijk bezweek, wordt eveneens onderschat. Dat blijkt althans uit Amerikaans-Israëlisch onderzoek. De wetenschappers volgden van 2007 tot 2013 137.000 hardlopers. Bij ‘slechts’ twee renners werd een hartprobleem geconstateerd, waarbij één loper een infarct kreeg. Ze hebben het allebei overleefd. Bij 21 renners was sprake van een hitteberoerte. Twee van hen overleden, twaalf verkeerden in levensgevaarlijke toestand.

‘Ofwel: temperatuurproblemen kwamen tien keer vaker voor dan acute hartproblemen,’ zegt inspanningsfysioloog Thijs Eijsvogels. Hij doet sinds 2006 onderzoek naar lichaamstemperatuur bij wandelaars en hardlopers. In dat jaar werd de Nijmeegse Vierdaagse getroffen door een hittegolf met desastreuze gevolgen. Twee wandelaars vonden de dood, tientallen anderen werden naar het ziekenhuis afgevoerd.

Duidelijk is dat de lichaamstemperatuur in elk geval de 42 graden niet mag overstijgen. Dat overleeft een mens niet. De organen vallen uit, het bloed gaat stollen, de eiwitten vallen uiteen. Eijsvogels: ‘Het is een onomkeerbaar proces.’

Oververhitting ontstaat als het lichaam de warmte niet meer goed kan afvoeren. In rust staat onze ’thermostaat’ op ongeveer 37,2 graden. Tijdens het lopen, produceren de spieren warmte. Om die af te voeren, ga je zweten. Als dat niet voldoende is, gaan de bloedvaten in de huid wijder openstaan. Normaal gesproken ontstaat er dan een nieuwe balans met een hogere lichaamstemperatuur.

Gevaar
Onduidelijk is nog welke hardloper wanneer gevaar loopt op oververhitting. Te warme kleding maakt het lastiger om warmte af te voeren. Maar ook de omgevingstemperatuur, de zonnekracht en een hoge luchtvochtigheid zijn risicofactoren. En: hoe goed heb je getraind, hoe goed ga je met warmte om? ‘De ene loper floreert bij een omgevingstemperatuur van 25 graden, de ander vindt 20 graden al te warm.’

Toch zijn hardlopers geen doodlopers. Het zijn hoogstens doorlopers, stelt sportarts Edwin Achterberg van Sportmáx, het sportmedisch centrum van Zuid-Oost Brabant. ‘Sporten is nog altijd veel gezonder dan niets doen. We weten dat mensen die regelmatig sporten juist minder kans hebben om zomaar dood te gaan.’ Ook inspanningsfysioloog Eijsvogels legt het goede nieuws op tafel: ‘Duursportatleten leven 6, 7, 8 jaar langer dan inactieve mensen.’

Cardioloog Hoogsteen pleit wel voor beweging met mate: ‘Een marathon lopen is in principe niet gezond. Je loopt per week zo’n 60 tot 70 kilometer. Recreatieve sport is prima. Loop als een rustige diesel. Met een beperkt talent moet je uitdagingen als de Mont Ventoux oprennen eigenlijk niet aangaan.’

Rustige opbouw is heel belangrijk. ‘Pas als je merkt dat je een uur kunt hardlopen, moet je naar de snelheid kijken. Anders is er een grotere kans op blessures,’ zegt sportarts Achterberg. Hart en longen passen zich namelijk sneller aan dan de gewrichten en spieren. ‘Je kan je dus best fit voelen, maar toch last krijgen van je knieën door het hardlopen.’

Keuren
Hardlopers die toch meer zekerheid willen, zouden zich regelmatig moeten laten keuren. In Italië kunnen amateurlopers zonder zo’n medische test zelfs niet deelnemen aan een sportevenement. De arts onderzoekt de urine, de bloeddruk, het vetpercentage en de longfunctie. Hartproblemen kunnen worden gedetecteerd.

Maar ook een keuring geeft geen totale zekerheid over de gezondheid. Achterberg: ‘Er spelen zoveel verschillende factoren mee, dat niets valt uit te sluiten.’

Over een paar jaar kunnen hardlopers waarschijnlijk ook hun temperatuur constant en nauwkeurig in de gaten houden. Bijvoorbeeld via een horloge, dat naast de hartslag ook de temperatuur meet. ‘En een alarm afgeeft als je oververhit raakt,’ stelt Eijsvogels zich voor. ‘Commerciële bedrijven zijn al bezig met de ontwikkeling daarvan.’
200 mensen sterven er elk jaar in Nederland voor of tijdens het sporten.

6 jaar leeft een duursporter langer dan iemand die helemaal niet aan sport doet.

42 graden, daarboven mag de lichaamstemperatuur niet komen. Gebeurt dat wel, dan vallen organen uit, stolt het bloed en vallen eiwitten uiteen.

https://www.ad.nl/ad/nl/4560/Gezond/article/detail/3753019/2014/09/23/Overlijden-van-jonge-hardloper-24-baart-zorgen.dhtml

Mijn lieve neef (33) overleed ook tijdens het hardlopen,…
Nu had de familie van vaders zijde wel hartproblemen, maar meestal na hun zestigste jaar.
Wie zou bedenken dat dit zo jong al een probleem kon opleveren.
Achteraf tjah?
Maar goed,… had mijn neefje zich enkel beziggehouden met boeken lezen…
En dat is hard om te beseffen en heel zwaar.
🙁