Nieuw poliovirus???
VOLKSKRANT 12-12-2018
Nieuwe polio-achtige ziekte in opmars – vooral kinderen onder negen jaar worden getroffen
‘Een nieuwe, polio-achtige ziekte is aan een opmars bezig. Deze is genaamd ‘acute slappe verlamming’, of AFM. In de VS hebben sinds 2014 al zo’n vierhonderd mensen de diagnose gekregen, voornamelijk kinderen. In Europa gaat het om zeker enkele tientallen.’
‘De ziekte treft met name kinderen onder de negen jaar en begint met verkoudheidsklachten. Na een paar dagen raken vervolgens ledematen en soms ook het middenrif onomkeerbaar verlamd, net als bij polio. Patiënten kunnen in een rolstoel terechtkomen en afhankelijk worden van een beademingsapparaat. Er is geen vaccin voor AFM.’1
De ziekte is klinisch niet te onderscheiden van polio. Het begint hetzelfde, met ‘verkoudheidsklachten’, en in zijn meest extreme vorm eindigt het kind op dezelfde manier als bij polio: in een rolstoel (als ledematen verlamd raken), of aan de beademing (als ademhalingsspieren verlamd raken).
ALLEEN POLIO IS DE WERELD UIT, DUS POLIO BESTAAT NIET MEER?
Het verschil tussen polio, en een polio-achtige ziekte is slechts het virus dat de ziekte veroorzaakt? Hoogleraar medische microbiologie Berg Niesters stelt:
‘De veroorzaker van AFM is naar alle waarschijnlijkheid EV-D68, een verkoudheidsvirus dat zich in de luchtwegen nestelt, bijvoorbeeld in de neus. Het is afkomstig uit dezelfde zogeheten enterovirusgroep waartoe ook het poliovirus behoort. Niesters: ‘Op MRI-beelden lijkt het net een infectie met poliovirus, volgens radiologen.’ Polio zelf komt overigens in Nederland al decennia niet meer voor, dankzij het Rijksvaccinatieprogramma.’1
WAT WETEN WE OVER HET ENTEROVIRUS D-68?
Het Universitair Medisch Centrum Groningenstelt in 2017 in een persbericht:
‘Enterovirus-D68 (EV-D68) is een verkoudheidsvirus dat zich in de luchtwegen vermenigvuldigt; het verschil met het verwante poliovirus is dat het laatste zich voornamelijk in de darm vermenigvuldigt. Veruit de meeste besmettingen met EV-D68 zijn heel mild, het merendeel van de patiënten krijgt van EV-D68 alleen een snotneus. Maar in enkele gevallen leidt het tot verlammingen; dit komt waarschijnlijk doordat het ruggenmerg aangetast raakt. EV-D68 zorgt voor verlammingen in het bovenlichaam. Gevolg hiervan kan zijn dat patiënten niet altijd meer zelfstandig kunnen ademen of spierkracht in hun schouder of arm verliezen. Als na een MRI-scan is gebleken dat de verlamming het gevolg is van schade in het ruggenmerg, heet de aandoening AFM, of ‘Acute Flaccid Myelitis’.’3
DE ‘POLIO-ACHTIGE ZIEKTE’ IS IN IEDER GEVAL NIET NIEUW
De polio-achtige ziekte is niet nieuw, maar door onbekendheid wordt het grootste gedeelte ervan waarschijnlijk niet goed gediagnosticeerd. Zowel in 2014 als in 2016 zijn er wereldwijd besmettingen (ziektegevallen) geregistreerd. In Nederland zijn in 2016 zo’n veertig EV-D68-patiënten bekend, en twee patiënten daarvan hebben hierbij verlammingen opgelopen. In Europa zijn tot nu toe enkele honderden gevallen bekend van opnames op een IC-afdeling en bij ongeveer dertig kinderen met verlammingen bleek de diagnose EV-D68.3
‘Het EV-D68-virus is waarschijnlijk besmettelijk, zegt Niesters, net als alle verkoudheidsvirussen. Maar dat is op zichzelf geen reden tot zorg. ‘Bij 99,9 procent van de geïnfecteerden zorgt het virus hooguit voor een fikse verkoudheid. Waarom het bij die andere 0,1 procent niet zo is, weten we echter niet.’1
Ook hierin verschilt het klinische beeld (wat we in de praktijk tegenkomen) van EV-D68 niet van het klinisch beeld van polio, waar de besmetting ook maar 0,1-1% van de gevallen daadwerkelijk leidt tot verlammingen.4
IS POLIO OOIT TOTAAL VERDWENEN?
Als we kijken naar het klinisch beeld niet. Jaap van Dissel, directeur van het RIVM stelt in het Nederlands tijdschrift voor geneeskunde:
‘Sinds de introductie van de vaccinatie tegen poliomyelitis in Nederland in 1957 is de jaarlijkse incidentie van acute slappe verlamming ongeveer 0,5 op de 100.000 kinderen jonger dan 15 jaar; dat zijn zo’n 10-15 patiënten per jaar, gelijkelijk verdeeld over het land.’5En volgens de Vlaamse overheid wordt er in niet-endemische landen* voor polio een ‘non-polio AFP rate’ van minimaal 1 per 100 000 kinderen jonger dan 15 jaar verwacht, wat in België neerkomt op ongeveer 18 gevallen per jaar.6 (*niet endemisch = ‘niet in een eigen gebied voorkomend, van bijv. een bepaalde ziekte.’)
Polio is een zeer omstreden ziekte. Zowel over de oorzaak als het verdwijnen ervan bestaan verschillende theorieën. Het is in ieder geval duidelijk dat zelfs als polio verdwenen zou zijn, dat ‘slappe verlammingen’ nog steeds bestaan.
