Waaraan stierf Toetanchamon?

Toetanchamon werd als 8- of 9-jarige farao en stierf ongeveer tien jaar later. Wetenschappers hebben jarenlang gedacht dat hij was vermoord.

Van Toetanchamons graf hebben we veel over de farao’s geleerd, maar het blijft een vraag waarom hij zo jong stierf.

Op 26 november 1922 vond archeoloog Howard Carter de donkere grafkamer van Toetanchamon: een van de hoogtepunten in de geschiedenis van de archeologie. Na een meer dan 30-jarig verblijf in Egypte had Carter het enige koningsgraf gevonden dat onaangeroerd is gebleven.

Het graf werd ruim 3000 jaar eerder verzegeld; het bevatte de sarcofaag met het gebalsemde lichaam van Toetanchamon in een kist van het zuiverste goud.

Carters unieke vondst leverde kennis op over de grote farao’s, maar riep ook nieuwe vragen op. Onderzoeken naar de mummie wezen namelijk al snel uit dat de farao nog maar 18 of 19 jaar was toen hij overleed. Waarom stierf hij zo jong? Zou er misschien sprake van een misdrijf zijn geweest?

Farao beklom als kind de troon

Toen Toetanchamon als 8- of 9-jarige farao werd en op de troon kwam, had er in Egypte zojuist een religieuze en culturele revolutie plaatsgevonden onder zijn vader Achnaton. Achnaton had de hoofdstad van het land van Thebe naar al-Amarna verplaatst, de machtige geestelijke stand aan de kant gezet en ook meteen een nieuwe religie ingevoerd. Maar toen Toetanchamon, een kind nog, zijn vader opvolgde, draaiden zijn ambtenaren een aantal hervormingen van Achnaton terug. Thebe werd weer de hoofdstad en de priesters werden in ere hersteld.

Om het raadsel van de plotselinge dood van Toetanchamon op te kunnen lossen werd in 1926 voor het eerst sectie verricht op zijn mummie. Dat bracht geen opheldering, maar toen er in 1968 in een nieuw onderzoek röntgenfoto’s genomen werden van de schedel, kwamen er nieuwe feiten op tafel. Achter op de schedel was een bloeduitstorting te zien, die erop duidde dat Toetanchamon mogelijk overleden was door een pijl of een klap in zijn nek. Bovendien zat er een botsplinter los in zijn schedel.

Twee Amerikaanse detectives, Michael King en Gregory Cooper, maakten daaruit op dat Toetanchamon vermoord was. Ze wezen Ay, de opvolger van Toetanchamon, aan als de hoofdverdachte van de moordpartij.

Onderzoeksteam komt met nieuw bewijs
Die theorie is inmiddels verworpen. In 2005 legde een Egyptisch onderzoeksteam onder leiding van de staatsarcheoloog, Zahi Hawass, Toetanchamon opnieuw onder de scanner. De bloeduitstorting bleek gestolde balsemvloeistof te zijn en de schedel was pas na zijn dood beschadigd geraakt.

Op een aantal van de 1700 scans was wel een flinke wond aan Toetanchamons linker bovenbeen te zien. Sommige grote aderen in zijn been waren kapot, en de gapende wond was niet meer geheeld. Mogelijk was de farao bij het paardrijden ten val gekomen en is de koning, bij gebrek aan antibiotica of operatie, een paar dagen later aan koudvuur gestorven.