web analytics
11:11 Dubbele getallen
GeschiedenisWetenschap & Ontwikkeling

7 Oermoeders 2

De zeven moeders van Europa meer informatie: 
Ursula, Xenia, Tara, Helena, Katrine, Velda of Jasmine: wellicht stam jij af van een van deze vrouwen. Professor Bryan Sykes beweert dat dit de zeven oermoeders van de Europeanen zijn. Volgens Sykes geeft de moeder een klein deel van het DNA (de drager van het erfelijk materiaal) ongewijzigd door aan haar nageslacht. Hij heeft aan de Universiteit van Oxford menselijk weefsel van in totaal zo’n zesduizend mensen uit Europa onderzocht op erfelijk materiaal. Dit erfelijk materiaal kon hij in zeven hoofdgroepen verdelen. Zijn conclusie: vrijwel alle Europeanen hebben het erfelijk materiaal van een van de zeven oermoeders. 

Internet 

Oxford Ancestors (Engelstalig) 

Nederlandse Genealogische Vereniging 

De eerste mensen in Nederland 

Volgens professor Sykes is Ursula de oudste oermoeder. Zij leefde zo’n 45 000 jaar geleden in Griekenland. Xenia leefde zo’n 25 000 jaar geleden in de Kaukasus. Jasmine is de jongste oermoeder. De zeven oermoeders stammen weer af van een vrouw die zo’n 100 000 jaar geleden in het Midden-Oosten of Egypte leefde. De ouderdom van de oermoeders is berekend door te tellen hoe vaak het genetisch materiaal van de ‘clan’ is veranderd. Dat blijkt namelijk elke 20 000 jaar te gebeuren. 
De methode die Sykes gebruikt, is niet helemaal nieuw. Al in de jaren tachtig hebben Amerikanen op een zelfde manier vastgesteld dat de echte oermoeder zo’n 200 000 jaar geleden in Afrika leefde. Zij wordt ook wel de ‘Zwarte Eva’ genoemd. 
Er is ook kritiek op deze methode. Volgens sommige wetenschappers heeft ook de man invloed op het erfelijk materiaal dat Sykes onderzoekt. Wellicht is er dan ook een oervader. 

Geen verschillen tussen etnische groepen 
De volkeren in Europa verschillen niet in genetisch opzicht, stelt Sykes. Zo hebben bijvoorbeeld de Basken en de Hongaren duidelijk een andere taal dan de volkeren waarmee zij samenleven. Maar alle volkeren in Europa hebben hetzelfde genetische materiaal en stammen allemaal af van een van de oermoeders. Het is dus niet zo dat de ‘Ursula-Europeanen’ allemaal in één gebied wonen of één volk vormen. 
Naast de zeven Europese ‘clans’ zouden er in de wereld nog zo’n dertig andere clans zijn. De meeste clans zijn volgens Sykes te vinden in Afrika. 

Van wie stam jij af? 
Voor zo’n vierhonderd gulden kun je bij het bedrijf Oxford Ancestors laten uitzoeken wie jouw oermoeder is. Maar de meeste mensen onderzoeken niet via genetisch onderzoek hun voorvaderen, maar via stamboomonderzoek. In een stamboom staan de dragers van dezelfde achternaam die van één stamvader afstammen in de mannelijke lijn. 
Het zoeken naar gegevens over je familie om daarmee een stamboom te maken, heet genealogie. Teruggaan tot de tijd van Napoleon is redelijk goed te doen. Vanaf 1811 kent Nederland namelijk een burgerlijke stand. Nederland was in die tijd bezet door Franse troepen. Op bevel van Napoleon werd in de bezette landen de dienstplicht ingevoerd. Daarvoor was het nodig dat de mensen zich op het stadhuis lieten registreren. 
Wil je nog verder terug in de tijd, dan moet je weten bij welke kerk je familie hoorde. Je kunt dan gebruikmaken van Doop-, Trouw- en Begraafregisters van de kerk. 

1 Bezoek de site van het bedrijf Oxford Ancestors. Stel, je schraapt wat weefsel uit je wang en stuurt het op naar dit bedrijf. Het bedrijf zoekt uit van welke oermoeder je afstamt. 
Wat krijg je terug van Oxford Ancestors? Maak zelf een certificaat dat voor jou bedoeld zou kunnen zijn. 

2 Bryan Sykes zegt dat de Europeanen genetisch gezien hetzelfde zijn. Zijn er dan volgens jou nog wel verschillende volkeren in Europa? Geef argumenten voor je mening. 

3 Bezoek de site van de Nederlandse Genealogische Vereniging. Er staat dat je bij stamboomonderzoek kunt zoeken in het bevolkingsregister, de burgerlijke stand en in doop-, trouw-, en begraafboeken. 
a. Noem nog twee soorten bronnen die je volgens de vereniging kunt raadplegen. 
b. Wat zou je via deze bronnen te weten kunnen komen? 

4 Stel, je wilt meer weten over je voorouders. Hoe kom je meer te weten: via de manier van Sykes of via stamboomonderzoek? Leg je antwoord uit. 

5 Bekijk de site van het Archeon (klik op prehistorie) over de eerste mensen in Nederland. 
Horen de oermoeders die professor Sykes noemt bij de eerste mensen die in Nederland leefden? Leg uit. 

—//memo.malmberg.nl/secure/nieuws/k … oeders.htm

 
Black is Black” in genetica 
Volgens de (gezaghebbende) krant Het Laatste Nieuws stammen alle Europeanen af van een zevental vrouwen. Die meiden arriveerden tussen 8.000 en 45.000 jaar geleden op verschillende tijden in Europa. De zeven oermoeders kwamen op hun beurt voort uit de drie basisvolkeren die nu nog in Afrika leven. “Ook al ogen we wat bleekjes, alle Europeanen zijn zwarten” is de conclusie van Het Laatste Nieuws. We nemen de tekst hieronder integraal over (HLN 21 april 2000): 
“Elk van de Europese oermoeders stichtte een familielijn die nu inmiddels in de miljoenen mensen loopt, maar van wie de leden nu nog altijd dezelfde genetische handtekeningvan hun stammoeder meedragen. Professor Bryan Sykes van de universiteit van Oxford is deze “zeven dochters van Eva” op het spoor gekomen na een uitgebreid genetisch onderzoek naar het gen (erfelijke drager) dat de zuurstofoverdracht van generatie op generatie vrijwaart en identiek is voor wie van één en dezelfde stammoeder afkomstig is. Volgens deze professor stammen de zeven oermoeders op hun beurt af van de drie clans dia vandaag in Afrika bestaan”. 

Een samenvatting over meer dergelijke onderzoeken kunt u vinden op volgende (Engelstalige) webpagina —//www.duerinck.com/migrate.html

 
Historische non fiction 

De zeven dochters van Eva 

Zelden heb ik met zoveel overgave een boek gelezen als “De zeven dochters van Eva. Van welke oermoeder stammen wij af?” (orig. Titel: The Seven Daughters of Eve, 2001) door Bryan Sykes, een geneticus die verbonden is aan het beroemde Institute of Molecular Medicine in Oxford. Behalve een baanbrekend werk op het gebied van de genetica én van de prehistorie, is het bovendien een knap geschreven verhaal over zijn eigen ontdekkingen. De nieuwe bevindingen van Sykes bleken zo in tegenspraak met nogal wat heersende theorieën dat hij in de loop van de jaren negentig heel wat weerstand van zijn collega’s moest overwinnen. Soms oogt het boek als een echte thriller, want het wereldje van de wetenschappers is een jungle waar rivaliserende groepen elkaar onderuit proberen te halen en de timing van een artikel en eventuele persaandacht kunnen beslissen over het voortbestaan van een onderzoekscentrum. 

Bij het lezen van de opeenvolgende vondsten ervaart de volbloed historicus tal van emoties die culmineren in ware ontroering als de auteur op het einde van zijn werk het brede panorama schetst voor een geheel nieuwe geschiedschrijving van de mens vanaf zijn diepste wortels tot op vandaag. Ik mag bekennen dat ik in mijn leven veel boeken en nog meer televisieprogramma’s heb gezien rond dit onderwerp (evolutieleer, de dageraad der mensheid, de Neanderthalers enz), maar ik heb nooit zo’n sluitende en plausibele theorie onder ogen gekregen als die van Bryan Sykes. 

De steunpilaar van het gehele boek is uiteraard de ontdekking van het DNA en de mogelijkheid om daaruit conclusies te trekken betreffende het collectieve verleden van de mens. Zo verwoordt Sykes het in zijn proloog: “Wij dragen allemaal in elke cel van ons lichaam een boodschap van onze voorouders. Die ligt opgesloten in ons DNA, het genetisch materiaal dat van generatie op generatie wordt doorgegeven. Ons DNA verkleurt niet zoals oud perkament. Het roest niet in de grond zoals het zwaard van een soldaat die al lang dood is. Het verweert niet door mist of regen, vervalt niet tot puin door vuur en aardbevingen. Het is de reiziger vanuit een oud land die in ieder van ons leeft”. En na deze liefdesverklaring begint het ongelofelijke verhaal van zijn ontdekkingen. 

Mitochondriaal DNA 

Meer dan eens probeert de auteur aan de lezer uit te leggen wat DNA eigenlijk is en vooral het mitochondriaal DNA, waarop hij zich baseert. Dat is geen gemakkelijke lectuur, maar ik heb het toch min of meer kunnen vatten. Mitochondria zijn minuscule structuren die in iedere cel aanwezig zijn. Men vindt ze niet in de cel zelf (waar zich de chromosomen bevinden), maar erbuiten in wat cytoplasma wordt genoemd. In het midden van elke mitochondrium is een nietig stukje DNA ingebed, een minichromosoom dat “slechts” 16.500 basen lang is. Dat is weinig vergeleken met het totaal van 3 miljoen basen in de chromosomen van de kern. Het mitochondrium is dan ook gemakkelijker te hanteren. Bovendien is er een speciale sectie, ongeveer 500 basen lang – het zogenoemde controlegebied -, dat voldoende gegevens bevat om een vergelijking tussen mensen mogelijk te maken. Het systeem is het best te vergelijken met een soort van barcode die door een speciale machine kan afgelezen worden. 

In tegenstelling tot de chromosomen in de kern, die van beide ouders geërfd worden, ontvangt elk mens zijn mitochondria maar van één ouder, meer bepaald de moeder. We gaan daarmee uitsluitend op de vrouwelijke lijn in de tijd terug en mikken in laatste instantie op de eerste vrouw, vanwaar ook de titel van het boek “dochters van Eva”. Hiermee wil de auteur niet suggereren dat de vrouwelijke lijn belangrijker zou zijn dan de mannelijke, maar het geeft de klassiek geschoolde historicus en genealoog toch te denken. Die zijn immers gewoon, in navolging van de bijbel en de studie van de oude patriarchale gemeenschappen, altijd de mannelijke lijn belangrijker te achten dan de vrouwelijke lijn. Genetisch is daar alleszins geen enkele goede reden voor. 

In de loop der eeuwen doen zich binnen het DNA spontaan wijzigingen voor, in feite simpele vergissingen in het kopiëren tijdens de celdeling. Cellen hebben wel mechanismen die de meeste vergissingen corrigeren, maar enkele ontsnappen toch aan dat toezicht en glippen er tussendoor. Die mutaties vormen een wezenlijk onderdeel van de evolutie. In het eerder genoemde controlegebied zijn de mutaties bijzonder talrijk, althans in het licht van de lange geschiedenis der mensheid. Gemiddeld om de 10.000 jaar voltrekt zich een mutatie, zodat we meteen over een criterium beschikken om de ouderdom van een DNA-lijn in te schatten. 

Sykes organiseerde ook een grootscheeps experiment om de stabiliteit van mitochondriaal DNA doorheen de tijden aan te tonen. Hij deed dit door een studie op de Syrische goudhamster, waarvan de genetische lijn goed bekend bleef. In 1930 werden namelijk in de heuvels rond Aleppo (in Syrië) vier kleine goudbruine knaagdiertjes gevangen (1 vrouwtje en 3 mannetjes), die terechtkwamen in de Hebreeuwse universiteit van Jeruzalem. Ze werden er gekweekt als laboratoriumdieren en later uitgeleend aan andere labo’s in de gehele wereld. Vele beestjes werden ook als huisdier gehouden en sindsdien ontwikkelden fokkers ook verschillende variëteiten. Vandaag zijn er 3 miljoen hamsters die afstammen van het allereerste vrouwtje uit Aleppo. Omdat de vacht van het oervrouwtje bewaard bleef, kon een vergelijking plaatsvinden met talloze exemplaren van de ondertussen 250ste generatie. Wat bleek? In het controlegebied was het mitochondriaal DNA absoluut identiek. 

Een lange weg 

Bryan Sykes heeft duidelijk een zesde zintuig voor spektakel, wat hem telkens veel media-aandacht oplevert. Zijn wetenschappelijke tegenstanders vinden dat doorgaans een groot bezwaar, maar daar ben ik het als televisieman niet mee eens. Iemand die erin slaagt moeilijke wetenschap te populariseren en bovendien af en toe spectaculaire problemen aanvat en oplost, is daarom geen slecht wetenschapper. Wel integendeel. Onze eigenste Jean Jacques Cassiman heeft immers ook de media gehaald met het beruchte onderzoek over de zoon van Lodewijk XVI. In het boek worden dus nogal wat spannende experimenten uit de doeken gedaan. 

Sykes mocht het DNA onderzoeken van de 5000 jaar oude ijsman die in 1991 in de Italiaanse Alpen werd gevonden. Omdat hij vaststelde dat het mitiochondriaal DNA hetzelfde was als dat van vele hedendaagse Europeanen, rijpte bij hem toen de idee om de geslachtslijn van Europa uit de doeken te doen. 

Sykes onderzocht eveneens het DNA van de in 1991 teruggevonden beenderen van de Romanovs in Rusland en kon aantonen dat het daadwerkelijk ging om de tsarenfamilie. 

In 1990 verzeilde Sykes tijdens een sabbatjaar op Rarotonga, één van de Cookeilanden in de Stille Zuidzee en begon er zich te interesseren aan een onopgelost raadsel, namelijk of de Polynesische eilanden nu gekoloniseerd waren vanuit Amerika dan wel vanuit Azië. In het voordeel van Amerika speelde de alom bekende teelt van zoete aardappelen, afkomstig uit Zuid-Amerika, verder de overeenkomst van de gigantische beelden op de Paaseielanden met de Incastijl en uiteraard het Kontikivlot van Thor Heyerdahl dat 4000 mijl ver wegdreef van de kust van Zuid-Amerika tot in Tahiti. Stromingen en winden bewegen zich immers van oost naar west en dus moesten de Polynesiërs in oorsprong wel Amerikanen zijn. Maar een uitgebreid DNA-onderzoek, dat drie jaar duurde, wees op het tegendeel. De Polynesische eilanden waren wel degelijk gekoloniseerd vanuit Zuidoost-Azië en het is zelfs waarschijnlijk dat deze Polynesiërs op hun eindeloze tochten ook Zuid-Amerika hebben aangedaan en niet omgekeerd. Deze theorie was in tegenspraak met de mening van de meest gezaghebbende wetenschappers en Sykes kreeg sindsdien de wind vanvoor. 

Sykes boog zich ook over de vraag of sommige huidige Europeanen afstammen van de Neanderthalers. Er bestaat immers in het Verenigd Koninkrijk een hardnekkige legende dat de echte Welshmen fysiek sterk afwijken van andere mensen en dus mogelijk afstammen van de Neanderthalers of tenminste van een kruising van Neanderthalers met de Homo Sapiens. In scholen verzamelde hij bloedmonsters van talloze kinderen uit Wales, maar er bleek geen enkel verband met DNA-stalen van Neaderthalers. De laatste Neanderthaler is vermoedelijk gestorven in een grot in het zuiden van Spanje, zowat 28.000 jaar geleden. Ook deze keer werd aan zijn theorie niet veel geloof gehecht. 

Ondertussen ontwikkelde Sykes langzaam maar zeker de theorie dat bijna alle DNA-structuren in Europa terug zouden gaan op een aantal oermoeders uit het Paleolithicum (oude steentijd) en niet op oermoeders uit het neolithicum (nieuwe steentijd), zoals gewoonlijk wordt beweerd in kringen van prehistorici. Volgens de gangbare theorie waren de oude jagers-verzamelaars van Europa immers in de verdrukking gekomen en grotendeels uitgestorven door een golf van boeren afkomstig uit het Midden-Oosten, ca 7500 jaar geleden. De enige overlevenden van de oorspronkelijke Europeanen zouden de Basken kunnen zijn, die uiteraard erg prat gingen op deze uitzonderingspositie. Sykes organiseerde een grootscheeps onderzoek naar Baskische DNA-structuren en stelde vast dat de Basken niet ouder zijn dan de meeste andere Europeanen en dat zij ook niet mogen bogen op een aparte afstamming. 

Om zeker te spelen, probeerde Sykes DNA-strcuturen te bekomen van skeletten uit het paleolothicum, dus van vóór de komst van de boeren uit het Midden-Oosten, en die te vergelijken met de structuren van de hedendaagse Europeanen. Het lukte hem in Engeland met de zogenaamde “man van Cheddar” (9000 jaar oud) en een schedel van 12.000 jaar oud. De structuren vond hij inderdaad terug bij hedendaagse Engelsen, o.m. bij de butler van een plaatselijke lord, die sindsdien op hoge poten zijn heer bedient. Zijn afstamming gaat immers duizenden jaren in de tijd terug, terwijl de adellijke lord maar een afstamming van 500 jaar kon voorleggen. 

In 1996 verscheen dan eindelijk in een wetenschappelijk tijdschrift de theorie van Sykes over de zeven stammoeders van Europa. Zes ervan behoren tot het paleolithicum, één tot het neolithicum. Minder dan 20 % van de huidige Europeanen stamt af van de boeren uit het Midden-Oosten, terwijl meer dan 80 % teruggaat tot de tijd van de jagers-verzamelaars. De bekende Cro-Magnonmens, genoemd naar de grot in de Dordogne (ca. 40.000 jaar geleden) was dus wel degelijk een voorouder van de huidige Europeanen. 

In 1999 mocht Sykes het beleven dat zelfs zijn hardnekkigste tegenstanders hem gelijk moesten geven. Een onafhankelijk grootscheeps DNA-onderzoek op basis van het mannelijk Y-chromosoom kwam nagenoeg tot dezelfde conclusies. De lezing van dit onafhankelijk verslag (op een fax) was een van de spannendste momenten uit het leven van Sykes: “Ik kon het niet geloven. De spanning vloeide weg uit mijn lichaam. Het gevecht was ten einde. We waren vierenhalf jaar door de mangel gehaald en nu was het voorbij. Mitochondriaal DNA en het Y-chromosoom vertellen hetzelfde verhaal. De geschiedenis van de mannen kwam overeen met die van de vrouwen. Het was een hard maar fair gevecht geweest”. 

De zeven dochters van Eva 

In 2001 publiceerde Sykes zijn afstammingstheorie in populaire vorm en probeerde meteen de zeven stammoeders in hun tijd te situeren. Slechts één ding stond wetenschappelijk vast: de stammoeder moest in elk geval tenminste twee dochters hebben gebaard, die elk ook vrouwelijke nakomelingen moesten hebben. Hij verzon bij elke stammoeder een naam, die overeenkwam met de letter waaronder de DNA-clusters bekend stonden (volgens het alfabetische classificatiesysteem van Antonio Torroni). U werd Ursula, X werd Xenia enz. Vele wetenschappers zullen ongetwijfeld het verzonnen verhaaltje bij elk van de stammoeders onnozel vinden, maar andermaal vind ik dit een schoolvoorbeeld van goede popularisering. Wetenschappers en zeker historici kunnen hier nog wat van leren. De verhaaltjes zijn ook niet helemaal uit de lucht gegrepen, want gestoeld op tal van archeologische vondsten. De herkomst van de stammoeders hangt vast aan de theorie dat zich op de plaats van oorsprong de meeste variaties voordoen van de betreffende DNA-structuren. 

1) Ursula, 45.000 jaar geleden in Griekenland (11 %). 

Sykes laat Ursula geboren worden in een grot in de berg Parnassus, nabij het huidige Delphi, met uitzicht over de 350 meter lager gelegen vlakte. We zijn pas aan het begin van de grote ijstijd en de groep van 25 personen leeft vooral van de jacht op wisenten (Europese bizons) en edelherten, maar rooft in slappe tijden ook wel dode karkassen. De voornaamste bedreiging vormen luipaarden, leeuwen, hyena’s en de holenbeer. De stevig gebouwde maar weinig agressieve Neanderthalers laten ze links liggen. De groep is vaak onderweg van het ene kamp naar het andere, maar in de winter trekken ze zich terug in de veilige grotten van de Parnassus. Ursula krijgt haar eerste kind op haar 15de jaar en overlijdt uitgeput op haar 37ste, achtergelaten in de grot en verslonden door een holenbeer. 

“Haar clan omvatte de eerste moderne mensen die Europa koloniseerden. In een betrekkelijk korte tijd hebben ze zich over het heel het continent verspreid, waarbij ze de Neanderthalers verdrongen, zodat die uitstierven. Vandaag de dag bestaat ongeveer 11 procent van de hedendaagse Europeanen uit rechtstreekse maternale afstammelingen van Ursula. Ze komen uit alle delen van Europa, maar de clan is bijzonder goed vertegenwoordigd in het westen van Groot-Brittannië en Scandinavië. De man van Cheddar is misschien het meest befaamd van de vroegere leden”. 

2) Xenia, 25.000 jaar geleden in de Kaukasus (6 %). 

Tijdens de grote ijstijd wemelen de Europese toendra’s van leven: bizonkuddes, rendieren, kudden van wilde paarden en ezels en bovenal de mammoets. Tussen de Zwarte en de Kaspische Zee leiden groepen mensen een zwervend bestaan. Xenia wordt geschetst als een vrouw met blond haar en blauwgrijze ogen. Ze wordt zwanger van een tweeling, waarvan er één volgens de regels van die tijd ten dode is opgeschreven, maar haar vader weet het kind uit te besteden bij een bevriende groep. 

“Van ongeveer 6 procent van de huidige Europese bevolking gaat de maternale afstamming terug op Xenia. In Europa waaieren drie takken uit over het continent. Een ervan blijft nog grotendeels beperkt tot Oost-Europa, terwijl beide andere zich verder naar het westen hebben verspreid, naar Centraal-Europa en tot in Frankrijk en Groot-Brittantië. Andere afstammelingen van Xenia trokken oostwaaarts over de eindeloze steppen van Centraal-Azië en Siberië en sloten zich uiteindelijk aan bij de migratie naar de beide Amerika’s. Vandaag de dag bestaat ongeveer 1 procent van de inheemse Amerikanen uit de directe afstammelingen van Xenia”. 

3) Helena, 20.000 jaar geleden in Zuid-Frankrijk (47 %). 

De ijstijd regeert. ’s Winters bevriest de Atlantische Oceaan en er ligt pakijs in het zuiden tot aan Bordeaux toe. De toendra reikt bijna tot de Middellandse Zee. De zeespiegel ligt bijna 120 meter lager dan vandaag. Helena leeft in de vallei van de Rhöne en helpt haar moeder bij het verzamelen van paddestoelen of het zoeken naar oesters in het brakke water van de lagunen. De auteur wijdt veel aandacht aan het maken van speerpunten van steenschilfers, naalden van been en het naaien van de kleren. Dan rukt de groep op naar de “grote bijeenkomst” in de beschilderde grotten van de Dordogne, waarna de jacht op rendieren plaatsvindt. Helena sterft op haar 42ste, “een heel hoge leeftijd voor die tijd en oud genoeg om haar eerste kleinkinderen te zien”. 

“Gedurende de volgende generaties werd de clan die met Helena was begonnen, met gemak de meest succesvolle in Europa en bereikte ieder deel van het continent. 47 procent van de hedendaagse Europeanen maakt deel uit van haar clan”. 

4) Velda, 17.000 jaar geleden in Noord-Spanje (5 %). 

Wij zijn beland op het hoogtepunt van de ijstijd. De laagvlaktes van Noord-Europa zijn volledig verlaten. Velda woont in het Cantabrisch gebergte, enkele kilometers achter wat nu de haven van Santander is. De auteur beschrijft haar als “een opvallende vrouw, langer dan de meeste vrouwen, met haar ruim een meter zestig, met sprankelende diepbruine ogen en donker loshangend haar. Haar huid had een lichtbruine teint in de winter, maar ze werd snel bruin en in de zomer kreeg ze een diepdonkere kleur als van ebbenhout”. We vernemen het verhaal van een luipaard die eerst een kind wegrooft en dan de ontroostbare moeder opvreet, daarna ook hoe Velda’s man omkomt in een hopeloze strijd tegen hyena’s. Velda ontplooit zich later tot een fijnzinnige handswerkvrouw, die sieraden uit been of uit ivoor van mammoet snijdt. Ze ruilt de voorwerpen tegen voedsel en probeert verder te overleven met het verzamelen van bessen en noten. Velda overlijdt totaal uitgeput in haar slaap, 38 jaar oud. 

“Vandaag de dag behoort ongeveer 5 procent van de inheemse Europeanen tot de clan van Velda. Ze komen meer voor in West-Europa dan in het oosten. Velen van Velda’s kinderen zijn ver weggetrokken van het Cantabrisch gebergte. Een kleine groep zocht zich een weg, zo ver mogelijk naar het noorden als er toen te reizen viel, bereikte de uiterste punt van Scandinavië waar ze worden aangetroffen tussen de hedendaagse Samen in Finland en het noorden van Noorwegen”. 

5) Tara, 17.000 jaar geleden in Noordwest-Italië (9 %). 

Tara is een tijdgenoot van Velda maar leeft in de heuvels van Toscane, het thuisland van edelherten en wilde beren. Ze heeft helderblauwe ogen. Haar groep telt 20 leden en is altijd onderweg om in het nodige voedsel te voorzien. De auteur laat Tara veel wandelen langs de Adriatische kust, snoeren van schelpen maken en de sensatie beleven om op een uitgeholde boom te gaan varen. De groep gaat steeds meer de zee op, plukt mosselen en jaagt op zeehonden. Als Tara sterft, “kreeg ze om haar hals een tiental snoeren waaraan honderden doorboorde schelpen waren geregen. Ze ligt daar nu, dertig kilometer voor de kust van Livorno, onder de blauwe Middellandse Zee terwijl zo’n honderd meter boven haar haar afstammelingen heen en weer glijden, in hun eigen gemoderniseerde versie van de uitgeholde boomstam.” 

“Momenteel behoort 9 procent van de inheemse Europeanen tot de clan van Tara. Ze wonen langs de Middellandse Zee en aan de westelijke rand van Europa, al blijven ze niet tot deze regio’s beperkt. Met name in het westen van Groot-Brittannië en Ierland zijn ze talrijk”. 

6) Katrine, 15.000 jaar geleden in Noordoost Italië (6 %) 

Katrine leeft in de bossen waar tegenwoordig de Po vloeit en Venetië is gelegen. Katrine heeft blond haar en groenachtig-bruine ogen. De auteur brengt vooral het verhaal van een wolf die zich afscheidt van de roedel en het leven van de mensen begint te delen. De wolven zullen ooit honden worden. 

“Katrines clan kwam tot bloei in Noord-Italië en verderop. Tienduizend jaar nadat zij had geleefd, vond een van haar afstammelingen de dood toen hij de Alpen overtrok. We kennen hem als de ijsman. Tegenwoordig behoort 6 procent van inheemse Europeanen tot de clan van Katrine. De clan is nog veelvuldig aanwezig rond de Middellandse Zee, maar net zoals bij de andere het geval is, komen de huidige leden uit heel Europa”. 

7) Jasmine, 10.000 jaar geleden in Syrië (17 %) 

Op het einde van de grote ijstijd wordt Jasmine geboren in een nederzetting bij de Eufraat. De zeespiegel stijgt voortdurend, soms met verscheidene meters in slechts enkele tientallen jaren, en er ontstaan veel eilanden die vroeger met het vasteland verbonden waren. Het dorp van Jasmine ligt echter veilig boven de opdringende wateren van de Perzische golf. Het dorp leeft vooral van de jacht op gazelles, die in het voorjaar wegtrekken uit de hete woestijnen van Arabië naar de graslanden van de heuvels. Jasmine verzamelt eikels en pistachenoten in de dichtbijgelegen bossen, maar houdt ook een veldje met wilde aren. Dit wordt het verhaal van de eerste succesvolle experimenten met landbouw en veeteelt, die een ware revolutie zullen veroorzaken: de jagers-verzamelaars worden boeren, het bezit van de grond wordt belangrijker, de bevolkingsgroei stijgt, ook al omdat de toegenomen koolhydraten in het voedsel de ovulatie bij borstvoeding niet langer onderdrukken. Tenslotte verspreiden virussen van dieren zich onder de mensen: runderen veroorzaken mazelen, tbc en pokken; tamme varkens en eenden griep en kinkhoest. De nakomelingen van Jasmine verspreiden zich samen met de landbouw vreedzaam over Europa. 

“Nu maakt iets minder dan 17 procent van inheemse Europeanen deel uit van de clan van Jasmine. Anders dan de overige zes clans vinden we de afstammelingen van Jasmine niet regelmatig verdeeld over Europa. Een aparte tak volgt de kust van de Middellandse Zee naar Spanje en Portugal, vanwaar ze haar weg gevonden heeft naar het westen van Groot-Brittannië waar ze vooral veel voorkomt in Cornwall, Wales en het westen van Schotland. De andere tak volgt de route door Centraal-Europa die de boeren zijn gegaan, die het eerst de vruchtbare rivierdalen bewerkten en daarna de vlaktes van Noord-Europa. Beide takken wonen, ook nu nog, dichtbij de routes die door hun voorouders-boeren zijn afgelegd”. 

De mundiale dimensie 

In de laatste hoofdstukken van zijn boek doet Sykes een poging om de Europese afstamming in te passen in een wereldwijde visie. De Europese stammoeders (speciaal de Xenia-clan) zijn via gemeenschappelijke voorouders of nakomelingen verbonden met alle andere clans in de wereld, die momenteel op 33 worden geschat (inclusief de zeven Europese). Afrika omvat vandaag slechts 11 procent van de wereldbevolking, maar maakt aanspraak op 40 procent van de maternale clans. De reden hiervoor is dat de homo sapiens heel wat langer in Afrika is geweest dan elders. En de mitochondriale Eva van de gehele mensheid, zowat 150.000 jaar geleden, leefde zonder enige twijfel in Afrika. Alle 6 miljard mensen stammen van haar af. Sykes vemoedt dat zo’n 100.000 jaar geleden de moderne mensen zich over Afrika begonnen te verspreiden, waarna één van de 14 Afrikaanse clans (de clan van Lara) de rest van de wereld begon te veroveren. Lara woonde waarschijnlijk in Kenia of Ethiopië en de verspreiding gebeurde welhaast zeker via het Midden-Oosten. 

En zo gaat Sykes nog een tijdje door, al geeft hij toe dat er nog veel onderzoek en veel DNA-stalen nodig zullen zijn om deze mundiale theorieën te bevestigen. Wie er nog meer van wil weten, leze dus dit fascinerende werk: Bryan Sykes, De zeven dochters van Eva, uitg. De Kern, Baarn 2002, 303 p. 

Edward De Maesschalck 

eerder verschenen in “Tijdingen uit Leuven”, nr. 128, 2002. 

——————————————————————————– 

 
Hm ik stam af van Katrine 
noorditalie 
en groene ogen met bruin 
ken nie misse… 

:) 
Ben alleen niet blond… 
dus dat komt weer van een andere oermoeder… 

uh.. 
dus in feite stel dat.. 
ik een nazaat ben van katrine en Velda 

dat kan ook nog.. 
en misschien ook nog met de andere… 
stel allemaal? 

Dan stammen we zeker allemaal van elkaar af.. 
enzo… 
hm zeer interessant dit allemaal….

 
 
 

Gerelateerde artikelen

Back to top button
Close

Een Adblocker gedecteerd

AngelWings.nl wordt mede mogelijk gemaakt door advertenties ♥Support ons door je ad blocker uit te schakelen♥