Vitamine K
Vitamine K
Er zijn drie vormen van vitamine K: K1, K2 en K3.
Alle drie de vormen hebben dezelfde basisstructuur zoals hieronder aangegeven. De restgroep (R) is steeds verschillend.
Chemische naam: Vitamine K1 of Fyllochinon (engels: Phylloquinone)
Molecuulformule: C31H46O2; Molecuul gewicht: 450,68 g/mol
Chemische naam: Vitamine K2 of Menaquinine (engels: Menaquinine)
Chemische naam: Vitamine K3 of Menadione (engels: Menadione)
Vitamine K is een in vetoplosbaar vitamine.
Dit vitamine zit van nature in plantaardig voedsel (groene bladeren) als vitamine K1 (Fyllochinon).
In de darmen wordt het ook gemaakt door onze darmbacteriën als vitamine K2 (menaquinone). Synthetische vitamine K wordt vitamine K3 (menadione) genoemd, ons lichaam zet dit vitamine om in actief vitamine K.
Vitamine K is onmisbaar bij de vorming van verschillende bloedstollingscomponenten, en dus ook voor de bloedstolling. Tot ongeveer 3 maanden na de geboorte van een baby is het noodzakelijk dat dit vitamine extra in de voeding voorkomt, omdat er dan nog onvoldoende darmbacteriën in de darm zijn. Tegenwoordig wordt dit vitamine aan zuigelingen voeding toegevoegd om hersenbloedingen te voorkomen.
Eigenschappen
Voorkomt bloedstolsels.
Voorzichtig en giftigheid
Er zijn geen berichten over schadelijkheid van vitamine K bekend.
Wanneer u antistollingsmiddelen (bloedverdunners) gebruikt is het beter om geen extra vitamine K te nemen. Dit kan tot gevolg hebben dat de antistollingsmiddelen minder goed werken. Wanneer u last heeft van overmatige bloedstolling en daar geen medicijnen voor gebruikt is het ook aan te raden om zo min mogelijk voeding met vitamine K te gebruiken.
Dosering en natuurlijke bronnen
Belangrijke bronnen van fyllochinon zijn onder andere: bloemkool, broccoli, boerenkool, spinazie, erwten, volkoren producten, raapzaadolie en mager vlees.
De (minimale) aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vitamine K is 0,08 mg (= 80 microgram). De maximaal veilige dosis wordt als 50 maal de ADH, dus 4 mg (= 4000 microgram) beschouwd.
Specifieke biochemische werking
Vitamine K is onmisbaar voor de vorming van trombine of trombinogeen en andere bloedstollingcomponenten in de lever.
Wanneer vitamine K ontbreekt of wanneer er een competitieve remmer aanwezig is zoals warfarin (een ratte gif), dan wordt er abnormaal trombine gevormd, die slechts 1 % tot 2 % van de normale activiteit bezit.
Afbeelding van warfarin, een ratte gif. Warfarin heeft overeenkomsten met vitamine K.
Normaal actief trombine bevat onder andere tien aminozuren gamma-carboxyglutamaat (gla). Abnormaal niet actief trombine daarentegen bevat in plaats van gamma-carboxyglutamaat (gla), glutaminezuur (glu). Hierdoor is men erachter gekomen dat vitamine K werkt als cofactor bij de post translationele processen voor de vorming van trombine. En wel door glutaminezuur (glu) om te zetten in gamma-carboxyglutamaat (gla), zie hiervoor de onderstaande afbeelding.
Stap 1: Vitamine K is in zijn actieve hydroquinone vorm en neemt een H+ ion (een proton) weg van het glu in een zuurstof (O2) verbruikende reactie. Hierdoor ontstaat een carbonion op het glu.
Stap 2: Het glu carbonion reageert met CO2 zodat er gla ontstaat.
Stap 3 en 4: Vitamine K hydroquinone wordt geregenereerd in twee reacties. Deze reacties worden door hetzelfde enzym gekatalyseerd dat thiolen (zoals lipoic zuur) gebruikt. Het rattengif warfarin en ook dicoumarol blokkeren deze regeneratie reacties.
