Oproep tot verbod in het Verenigd Koninkrijk op populair keukenwerkblad vanwege ‘extreem hoog’ risico op ongeneeslijke longkanker

Silicose is een onomkeerbare littekenvorming en verstijving van de longen, veroorzaakt door blootstelling aan silicastof. Het kan leiden tot de ontwikkeling van longkanker.

Wanneer werkbladen klaargemaakt worden voor installatie, worden ze vaak ook ‘droog’ gesneden en gepolijst met een haakse slijper of ander handgereedschap, zonder gebruik te maken van water om de stofontwikkeling te beperken. Dit zou de hoeveelheid fijnstof nog verder doen toenemen, zo leggen de auteurs uit van een nieuw onderzoek, gepubliceerd in het tijdschrift Thorax .

Sinds 2010 zijn er gevallen van silicose door kunstmatige stenen gemeld in Israël, Spanje, Italië, de VS, China, Australië en België. Maar hoewel kunstmatige stenen in het VK al een vergelijkbare periode worden gebruikt, waren er tot medio 2023 geen gevallen gemeld, toen acht mannen werden doorverwezen naar een gespecialiseerde kliniek voor beroepslongziekten.

Hun gemiddelde leeftijd was 34, maar varieerde van 27 tot 56 op het moment van de diagnose. Zes waren geboren buiten het VK en zeven rookten of rookten.

Hun gemiddelde cumulatieve blootstelling aan steenstof was 12,5 jaar, maar varieerde van vier tot 40 jaar. Vier van hen waren tussen de vier en acht jaar blootgesteld aan steenstof en schatten dat 50 tot 100 procent van de materialen die ze hadden gebruikt kunststeen was met, in sommige gevallen, extra graniet, marmer en andere ‘natuurlijke’ stenen.

Twee werden beoordeeld voor longtransplantatie; drie werden beoordeeld voor auto-immuunziekte. Twee werden behandeld voor opportunistische longinfectie veroorzaakt door niet-tuberculeuze mycobacteriën.

Alle mannen werkten voor kleine bedrijven met minder dan 10 werknemers. Hoewel niemand in de productie of installatie van werkbladen werkte, voerden ze allemaal het ‘afwerkingsproces’ uit, met name het snijden en polijsten van de werkbladen vóór de installatie.

Ze meldden allemaal dat dit gebeurde zonder consistente wateronderdrukking en zonder wat zij zagen als geschikte ademhalingsbescherming. En zelfs waar er werkplaatsventilatie aanwezig was, verklaarden de mannen dat het systeem niet regelmatig was onderhouden of schoongemaakt. Niemand van hen was op de hoogte van actieve monitoring van stof in de lucht op de werkplek.

Tegen medisch advies in, blijven drie van hen met kunststeen werken en hebben vervolgens gemeld dat ze minder worden blootgesteld aan zichtbaar stof na de introductie van beademingsapparatuur en wateronderdrukking. Twee werken niet meer; één is blijven werken, maar wordt niet meer blootgesteld aan het stof; één is overleden; en één is verloren gegaan voor verdere controles.

“Het begin van de ziekte hangt waarschijnlijk samen met de blootstellingsniveaus, wat suggereert dat de niveaus, althans voor een aantal gevallen in het Verenigd Koninkrijk… extreem hoog waren en dat werkgevers er niet in slaagden de blootstelling aan stof te beheersen en zich niet aan de gezondheids- en veiligheidsvoorschriften te houden”, benadrukten de auteurs.

“De [kunststeen]markt wordt gedomineerd door kleine bedrijven, waarbij regelgeving lastig te implementeren is gebleken. Bovendien kunnen ten minste enkele fabrikanten van werkbladen er niet in slagen om voldoende technische informatie te verstrekken met betrekking tot potentiële risico’s”, voegden ze toe.

“Zelfs bij het stoppen van de blootstelling is er in meer dan 50% van de gevallen sprake van ziekteprogressie over [gemiddeld] 4 jaar. Preventie van ziekte is daarom cruciaal”, benadrukten ze.

Silicose is een onomkeerbare littekenvorming en verstijving van de longen, veroorzaakt door blootstelling aan silicastof.

Hoewel het aantal werknemers dat aan silicastof wordt blootgesteld niet bekend is, wijst de wereldwijde ervaring erop dat het aantal gevallen de komende jaren waarschijnlijk aanzienlijk zal toenemen, benadrukken ze.

Volgens de huidige richtlijnen in het Verenigd Koninkrijk is het raadzaam om werknemers in de sector na 15 jaar te monitoren. Daarmee is de kans echter groot dat er geen gevallen worden opgemerkt en dat er geen rekening wordt gehouden met de intensiteit, en niet alleen met de duur, van de blootstelling, zo stellen ze.

“Er is een gezamenlijke inspanning nodig in het Verenigd Koninkrijk om de epidemie die in andere landen voorkomt, te voorkomen. De gevallen die we presenteren, illustreren het falen van de werkgever om verantwoordelijkheid te nemen voor blootstellingscontrole op hun werkplekken. Nationale richtlijnen zijn dringend nodig, evenals werk om de risicopopulatie te tellen en gevallen vroegtijdig te identificeren,” hielden ze vol.

“De invoering van een wettelijke verplichting om gevallen van [kunstmatige steen] silicose te melden, de implementatie van gezondheids- en veiligheidsvoorschriften met een focus op kleine bedrijven, en een verbod op kunstmatig steen in het Verenigd Koninkrijk (zoals in 2024 in Australië ingevoerd) moeten worden overwogen”, drongen ze aan.

In een gekoppeld redactioneel artikel zegt dokter Christopher Barber van het Sheffield Teaching Hospitals dat de geschiedenis veel leert. Hij citeert daarbij de observaties van dokter Calvert Holland uit 1843 over de gezondheid van de bestekarbeiders in Sheffield.

Deze arbeiders vormden metalen vorken met behulp van een roterende slijpsteen en ontwikkelden ongeneeslijke ‘grinderastma’ als gevolg van de zeer hoge stofconcentratie die vrijkwam bij het ‘droog slijpen’ van vorken (zonder water).

Barber merkt op: “Van nature hebben [kunstmatige stenen] werkbladen (zoals slijpstenen) een zeer hoog silicagehalte om ze slijtvaster en duurzamer te maken. Droge verwerking ervan met elektrisch gereedschap zonder gebruik van wateronderdrukking, lokale afzuigventilatie en ademhalingsbescherming stelt werknemers bloot aan zeer hoge niveaus van zwevend silicastof, in veel gevallen twee ordes van grootte groter dan de wettelijke blootstellingslimieten.”

Holland merkte op dat de bestekwerkers kwetsbaar waren en Barber trekt een vergelijking met degenen die met kunststeen werken.

“Veel van degenen die in het Verenigd Koninkrijk, Australië en de VS risico lopen op [kunstmatige steen] silicose zijn migrantenarbeiders waarvan de eerste taal niet Engels is, die mogelijk een slecht begrip hebben van gezondheidsrisico’s en beperkte toegang hebben tot gezondheidszorg”, schrijft hij.

Bovendien hebben ze vaker beperkte financiële mogelijkheden, waardoor sommigen gedwongen worden om schadelijke blootstelling aan de ziekte voort te zetten, ondanks medisch advies, voegt hij toe.

“Gezien de beschikbaarheid van [kunststeen] keukenwerkbladen, is de komst van [kunststeen] silicose in het Verenigd Koninkrijk er een waar clinici al enige tijd bang voor zijn”, zegt hij.

Britse artsen hebben mogelijk moeite om het onderscheid te maken tussen de symptomen en sarcoïdose, een aandoening die niets te maken heeft met het inademen van silica, maar die wel vergelijkbare klinische kenmerken heeft, suggereert hij.

“Een groter bewustzijn van [kunstmatige steen] silicose is ook nodig onder een breder scala aan zorgprofessionals vanwege het verhoogde risico op mycobacteriële, nier- en auto-immuun bindweefselziekten,” zegt hij.

Het Verenigd Koninkrijk herziet momenteel de blootstellingslimieten voor kristallijn silicastof vanwege toenemende internationale zorgen over de gevolgen voor de gezondheid.

Om het huidige debat over toegestane blootstellingsniveaus te voeden, hebben onderzoekers in een afzonderlijk onderzoek voor het eerst het beschikbare bewijsmateriaal dat tot eind februari 2023 is gepubliceerd, opnieuw bekeken om het cumulatieve risico vast te stellen en het blootstellingsniveau te identificeren waarbij dat risico zou worden verminderd.

Ze zochten naar onderzoeken op basis van röntgenfoto’s, resultaten van autopsie en overlijdensakten voor silicose, die gemiddeld een periode van meer dan 20 jaar bestrijken sinds de deelnemers voor het eerst in de steenhouwerij werkten.

Acht studies uit een eerste vangst van 52 voldeden aan de toelatingscriteria, met 8792 gevallen van silicose onder 65.977 deelnemers. Zes van de studies betroffen mijnwerkers.

De cumulatieve risicoschattingen varieerden aanzienlijk, afhankelijk van de gebruikte methodologische aanpak. Daarom hebben de onderzoekers de ruwe gegevens samengevoegd om het cumulatieve risico gedurende de levensduur opnieuw te berekenen, evenals het niveau waarop het absolute risico op het ontwikkelen van de ziekte zou worden verlaagd.

Uit de resultaten bleek dat bij mijnwerkers een halvering van de cumulatieve blootstelling van 4 mg/m³ (equivalent aan 40 jaar werk bij 0,1 mg/m³ of 420 gevallen/1000 werknemers) tot 2 mg/m³ (equivalent aan 40 jaar werk bij 0,05 mg/m³ intensiteit) aan inadembaar silicastof overeenkwam met een substantiële risicoreductie van 77 procent, wat resulteerde in 323 minder gevallen/1000 werknemers.

De equivalente cijfers voor mensen die in andere sectoren werken, waren een risicoreductie van 45 procent en 23 minder gevallen per 1000 werknemers, vergeleken met 51. Maar, wat belangrijk is, deze cijfers zijn gebaseerd op slechts twee onderzoeken, benadrukken de onderzoekers.

“Er is een actueel debat over blootstellingslimieten voor respirabel kristallijn silica in het Verenigd Koninkrijk en recent debat onder mijnwerkers in de VS. Dit onderzoek ondersteunt de verlaging van de toegestane blootstellingslimieten van 0,1 mg/m³ tot 0,05 mg/m³” gedurende een werkperiode van acht uur,” concludeerden de onderzoekers.

Bron