Bovaer schadelijk? Wetenschappers reageren op berichten rondom additief

Het additief Bovaer ligt in het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten onder vuur. Bovaer zou schadelijk en kankerverwekkend zijn en de vruchtbaarheid verminderen. Via social media wordt opgeroepen om melk van Arla te boycotten omdat er gevaarlijke additieven in zouden zitten. De oproep tot boycot kwam op een bericht van Arla waarin het liet weten te starten met proeven met het methaanreducerende additief. Verschillende wetenschappers reageren op de ontstane ophef. Ook producent dsm-firmenich heeft een reactie gegeven.

Jan Dijkstra is universitair hoofddocent diervoeding aan Wageningen UR. Hij reageert onder een artikel op Foodlog rondom dit thema. Hij spreekt over complottheorieën.

“3NOP (de actieve component van Bovaer) komt niet in melk of vlees terecht, het blijft onder de ‘Limit of Quantification’. Het wordt snel afgebroken in de pens, en de koolstof (C) uit 3NOP wordt voornamelijk omgezet in lactose in de melk. In melk zijn slechts spoortjes aanwezig van metaboliet 3NOPA, op een niveau waarvan EFSA heeft beoordeeld dat deze ‘no concern’ is.”

Problemen met vruchtbaarheid?

“Vruchtbaarheid dan? Bij een dosering van 100 mg 3NOP per kilogram lichaamsgewicht per dag is er geen waargenomen nadelig effect op spermatogenese of corpora lutea (NOAEL: no observed adverse effect level). Stel dat 3NOP precies op de LOQ in melk zou zitten, dan zou een persoon van 70 kg dagelijks maar liefst 350 ton melk moeten drinken om de grens te overschrijden. Ga er maar aan staan.”

Veiligheidsbrillen, stofmaskers

“Moet je veiligheidsbrillen, stofmaskers en huidbedekkende kleding dragen? Dat staat inderdaad vermeld in de safety data sheet (SDS) voor degenen die direct met 3NOP werken, bijvoorbeeld in de fabriek. Op een melkveebedrijf is het additief echter zodanig verdund dat zulke maatregelen niet nodig zijn. Op de SDS van 3NOP staat het ‘signal word’ Danger. Ditzelfde woord staat ook op de SDS van, ik noem maar wat, diverse vitamines en etherische oliën (plantenextracten) die als additief worden gebruikt. Voor een heel aantal pure producten (die mens of dier later consumeren) geldt dat beschermende kleding en andere voorzorgsmaatregelen nodig kunnen zijn bij verwerking.”

Door EFSA beoordeeld

“En hoe zit het dan met de zorgvuldigheid van de EU en Nederland bij markttoegang van ‘medicijnen’? Waarom is er gekozen voor een nog niet goedgekeurd ‘medicijn’ (deze terminologie zoals genoemd in het bericht van Farmers Defence Force)? Die zorgvuldigheid blijft natuurlijk onverminderd van kracht. Elk additief in voeding of diervoeder moet door EFSA zijn beoordeeld en door de Europese Commissie geautoriseerd. Ook Bovaer dus. Net als vitamine D, natrium bicarbonaat, of zeoliet bijvoorbeeld.”

“Een deel van de maatschappij, variërend van consumenten tot rechters, lijkt tegenwoordig een eigen koers te varen bij wetenschappelijke resultaten. Soms lachwekkend, maar in wezen zorgelijk.”

Goedkeuring door FSA

Emiritus hoogleraar Alastair Hay (Universiteit van Leeds) reageert via Science Media Centre op de berichtgeving: “Het additief Bovaer, dat aan herkauwers wordt toegediend om methaanemissies te verminderen, is in 2023 door de Britse Food Standards Agency (FSA) goedgekeurd als veilig voor gebruik in de gespecificeerde doses. Om tot een oordeel te komen, heeft de FSA ook de hulp ingeroepen van andere Britse overheidsinstanties, waaronder de Animal Feed en Feed Additives Joint Expert Group en het Advisory Committee of Animal Feedingstuffs.”

Schadelijkheid Bovaer niet aangetoond

“Bij de doseringen die effectief zijn bij het verlagen van methaanniveaus met ongeveer 21-33% bij runderen, is niet aangetoond dat het additief (chemische naam: 3-nitroxypropanol, 3-NOP) schadelijk is voor de dieren. Er werden enkele veranderingen opgemerkt bij proefdieren van enzymen die markers zijn van leverfunctie. Maar de waargenomen veranderingen lagen nog steeds binnen de gebruikelijke referentiebereiken en werden niet beschouwd als direct gekoppeld aan het additief. De geteste doseringen van het additief waarbij deze veranderingen werden waargenomen, waren meer dan 2 keer de maximale dosis die is goedgekeurd voor dieren. De melkproductie werd niet beïnvloed bij de dosering waarbij enkele enzymveranderingen werden waargenomen.”

“Het additief 3-nitroxypropanol (3-NOP) remt het enzym methyl-coenzym M-reductase (MCR). Dit is het enzym dat de laatste stap van methanogenese (vorming van methaan, red.) in het spijsverteringsstelsel van herkauwers, zoals koeien, geiten en schapen, katalyseert.

“3-NOP wordt snel gemetaboliseerd tot 3-nitroxypropionzuur (3-NOPA) bij runderen en 3-NOPA verdwijnt snel uit het plasma van runderen, waarbij het grootste deel binnen een periode van 3 uur verloren gaat.”

Geen metabolieten gedetecteerd

“Er zijn testen gedaan op de melk van dieren die 3-NOP kregen en er werden geen metabolieten gedetecteerd. Het detectieniveau was 5 ug (microgram) per kg melk. Theoretische studies geven aan dat de niveaus van 3-NOP die mogelijk zijn in melk bij de voorgestelde doseringsniveaus ongeveer 100 keer lager zijn dan bij de dosis die door de FSA als veilig is geaccepteerd. De FSA stelt dat een dosis van 0,3 milligram per kilogram lichaamsgewicht een dosis is die zij als veilig beschouwt.”

Bovaer niet genotoxisch

“De uitgebreide tests op het risico op kanker geven aan dat het chemische additief geen schade toebrengt aan het DNA, met andere woorden niet genotoxisch is en dat het bij de goedgekeurde doses geen risico op kanker oplevert. In kankeronderzoeken bij knaagdieren werd opgemerkt dat de chemische stof geassocieerd werd met enkele goedaardige veranderingen in mesenchymale stamcellen bij een paar geteste mannelijke dieren (mesenchymale cellen worden in veel weefsels aangetroffen en kunnen worden omgezet in bindweefsel, lymfeweefsel, bot of kraakbeen). Er is echter een veiligheidsfactor van ongeveer 170 tussen de dosis waarbij enkele goedaardige tumoren bij knaagdieren werden gezien en de dosis van het additief die door de FSA als veilig wordt beschouwd.”

Maskers en oogbescherming door deeltjesgrootte 

“3-NOP heeft eigenschappen die erop wijzen dat het de ogen en de huid kan irriteren. Het wordt geproduceerd in deeltjesgroottes die niet in de longen doordringen, maar die bij inademing de bovenste luchtwegen aantasten. Alle werknemers die het product formuleren of het mengen met diervoeder, moeten daarom maskers en oogbescherming dragen.”

“Er is dus geen bewijs dat suggereert dat het additief bij de doses die zijn goedgekeurd voor gebruik bij dieren een risico vormt voor de consumptie van melk door de mens.”

“Gezien het feit dat de meerderheid van de mensen vlees eet en zuivelproducten consumeert, verdient elke actie waarvan kan worden aangetoond dat deze de methaanuitstoot beperkt, serieuze overweging en het gebruik van 3-NOP lijkt zo’n maatregel.”

Reactie dsm-firmenich

Producent dsm-firmenich heeft inmiddels ook een reactie gegeven:

“Bovaer is al enkele jaren commercieel in gebruik zonder enige veiligheids- of kwaliteitsproblemen, en er zijn geen sporen van gevonden in melk. Regelgevende- en voedselveiligheidsautoriteiten over de hele wereld hebben Bovaer goedgekeurd. Autoriteiten zoals de Britse Food Standards Agency (FSA) en de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) beschouwen het supplement als veilig voor koeien om te eten, voor boeren om te gebruiken en voor mensen om te hanteren in verwerkingsfaciliteiten. Het wordt volledig gemetaboliseerd door de koe en is het niet aanwezig in melk of vlees.”

Het Britse Food Standards Agency zegt: “Melk van koeien die Bovaer hebben gekregen, een voersupplement dat wordt gebruikt om methaanuitstoot te verminderen, is veilig om te drinken. Bovaer heeft strenge veiligheidsevaluaties ondergaan en is goedgekeurd voor gebruik in Groot-Brittannië.”

Nepnieuws

Dsm-firmenich: “Het voersupplement is ontwikkeld over een periode van 15 jaar als antwoord op de dringende behoefte om de methaanuitstoot van koeien te verminderen. Deze uitstoot draagt aanzienlijk bij aan de opwarming van de aarde en Bovaer is een belangrijke ontwikkeling in de strijd tegen klimaatverandering.”

“Zoals bij elk supplement is Bovaer gedurende vele jaren in vele landen getest. Het is onderwerp geweest van meer dan 150 studies en is goedgekeurd voor gebruik door autoriteiten in het Verenigd Koninkrijk, de EU en vele andere landen. De huidige desinformatie rond Bovaer is wederom een voorbeeld van hoe angstverhalen online kunnen verspreiden. ‘Nepnieuws’ is tegenwoordig gemeengoed, maar we moeten ons houden aan de feiten: dit is een belangrijke wetenschappelijke innovatie in de strijd tegen klimaatverandering en het is volledig veilig, zowel voor de koe als voor consumenten van melk en zuivelproducten.”

Reactie vanuit FSA

Een woordvoerder van de FSA: “Melk van koeien die Bovaer krijgen is veilig om te drinken. Bovaer heeft strenge veiligheidsbeoordelingen ondergaan en is goedgekeurd voor gebruik in Groot-Brittannië.”

“Alle toegestane toevoegingsmiddelen voor diervoeders, waaronder Bovaer, hebben de strenge veiligheidsbeoordeling van de FSA ondergaan. Deze beoordeling is onderdeel van het risicoanalyseproces voor gereguleerde producten dat ervoor zorgt dat producten veilig en geschikt zijn voor de Britse markt.”

Statement Arla

Arla publiceerde onlangs een statement op haar website rondom het gebruik van Bovaer, waarin ze ingaan op onjuiste informatie die online wordt verspreid. Lees het statement van Arla.
Bron

Gezond en normaal kan het nooit zijn!