De ui is gezond
In vroeger tijd was het niet ongebruikelijk een doorgesneden ui op de ziekenkamer te zetten. Zoals schijfjes ui ook wel rond de keel werden gelegd in geval van een ontstoken keel en opgezette klieren.
De ui behoort tot de zogenaamde looksoorten, waartoe ook de prei, knoflook, bieslook en daslook gerekend moeten worden. Ruim 3000 v.Chr. schijnt de ui in China al een belangrijk voedingsgewas te zijn geweest. De Egyptische piramidebouwers aten, volgens de overleveringen, dagelijks uien en knoflook. En nog steeds komen de hardste, de zoetste en de best bewaarbare uien uit Egypte. De Romeinen hebben er in belangrijke mate toe bijgedragen dat de ui in heel Europa werd verspreid. Dat de ui door alle eeuwen heen een zeer geliefd voedsel was moge onder andere blijken uit de klacht aan Mozes door het volk Israël, nadat het uit Egypte was weggegaan. In het bijbelboek Numeri 11 vers 4 en 5 staat onder andere: Daarom zo weenden de kinderen Israëls wederom en zeiden: wij gedenken de vissen die we in Egypte om niet aten – de pompoenen, de ajuinen (uien).
Desinfecterend
De geneeskrachtige eigenschappen van de ui worden in alle oude kruidenboeken rijkelijk bezongen. De looksoorten, waartoe de ui behoort, hebben alle een sterk desinfecterende werking. Zo is uit recente studie gebleken dat mensen die regelmatig uien eten een beduidend kleinere kans hebben op het ontstaan van darmkanker. In vroeger tijd was het gebruikelijk een doorgesneden ui op de ziekenkamer te zetten. Vooral als er sprake was van aandoeningen van de luchtwegen (verkoudheid, keelontsteking, bronchitis). Ook werden wel schijfjes ui rond de keel gelegd, met daaromheen een vochtige katoenen lap, en daar weer overheen een warme wollen shawl, als de keel ontstoken was en de klieren opgezet. In de praktijk heb ik deze oude therapie vele keren verrassend effectief zien werken.
Sulfide
De prikkelende geur van de ui die veel mensen tot tranen toe beroert, wordt veroorzaakt door misschien wel een van de belangrijkste bestanddelen van de ui, namelijk het di-allyl-di-sulfide. Een zwavelverbinding; sulfide is immers een afleiding van sulfur, de Latijnse naam voor zwavel.
Zwavel wordt al heel lang gebruikt om iets te reinigen. Vroeger werden de flessen waarin bessensap bewaard moest worden, uitgerookt (gereinigd) met zwavelstokjes. Als conserveermiddel wordt zwavel in de vorm van sulfiet nog steeds toegevoegd aan wijn, met name aan witte wijn. Verkeerde darmbacteriën en darmwormpjes bij kinderen verdwijnen spoorslags als je gedurende enige tijd uien eet. Kinderen zullen niet zo gemakkelijk uien eten, daarvoor bezit de ui een te scherpe, uitgesproken smaak. Om kinderen met wormen toch van de weldaden van de ui te voorzien, is het ook mogelijk heel fijn gesneden uien een nacht in water te zetten (500 gr. op een liter water), vervolgens 250 gram rietsuiker toe te voegen en even op te koken. En dit vervolgens door een hele fijne zeef doen: een uitstekende uiensiroop, waarvan bij wormen in de darmen vier keer daags een kinderlepel is vereist. Ook bij verkoudheid is deze siroop uiterst waardevol.
Bindvlies
En de tranen, dikwijls zo rijkelijk gestort tijdens het schoonmaken van de ui? Eerst iets over de oorzaak ervan.
In het bindvlies van het oog bevinden zich zogenaamde mestcellen. In die mestcellen is de stof histamine aanwezig. Het di-allyl-di-sulfide in de ui draagt er toe bij, dat de mestcellen openbarsten, waardoor het histamine vrij kan komen. Histamine prikkelt de slijmvliezen, dus ontstaat er een op zichzelf gezonde oogirritatie die weer behoefte heeft aan veel traanvocht. Mensen met regelmatig rode of ontstoken oogleden hebben soms verrassend baat bij het dagelijks schoonmaken en heel fijn snijden van een ui.
In het oogtraanvocht bevindt zich namelijk een stof, het enzym lyzozyme, dat een uitgesproken antibacteriële en antivirale werking heeft. De buitenkant van het oog wordt dus dag en nacht bewaakt en beschermd tegen ziekteverwekkers van buitenaf. Daar zorgt lyzozyme voor. Zo beschouwd is uien schoonmaken een donders gezond werkje.
We hebben gezien hoe de ui ertoe bijdraagt om ons lichaam schoon te houden. Zelfs de tranen die de ui veroorzaakt zijn zo bezien heilzaam voor het oog.
Tranen hebben nog een taak, namelijk de mens te bevrijden van zielengif; dat wil zeggen van opgeslagen, onverwerkte en gestuwde emoties en gevoelens. Veel mensen verbijten hun gevoelens en emoties. Maak eens een paar uien schoon, misschien wordt er dan een begin gemaakt met de tranen die u veel eerder had moeten vergieten, maar die u niet kon vergieten omdat niemand u de ruimte bood om te huilen.
Over de wijsheid in zo’n klein uienbolletje gesproken…
Jaap Huibers
