Hersenchirurgie in een ver verleden
Verborgen archeologie: meesterwerken van paleolithische hersenchirurgie
We zijn trots op onze medische vooruitgang vandaag. Maar er zijn talloze getuigenissen van een prehistorische geneeskunst die niet bang hoeven te zijn voor vergelijking met onze tijd.
Er waren ‘rituelen’ in het oude Egypte die toepassingen bleken te zijn van de moderne spoedeisende geneeskunde. De inboorlingen van de Canarische Eilanden regeerden ook iets soortgelijks.
In schedels uit het stenen tijdperk zijn gaten geboord die tegenwoordig worden gebruikt om elektroden voor hersenpacemakers in te brengen, en sommige exemplaren vertonen zelfs sporen van perfect genezen transplantaten.
Maar waar komt deze revolutionaire kennis vandaan, die in een ver verleden al werd gebruikt?
Fragment uit het boek ” Stone Age Medicine: Impossible Operations in the Ancient Times ” door Hartwig Hausdorf:
Meesterwerken van paleolithische hersenchirurgie
Gezien het feit dat craniale trepanatie een van de lastigste chirurgische technieken is, bestaat het al ongelooflijk lang. Om bij het eerste begin te komen, zal men terug moeten gaan in de tijd naar het Boven-Paleolithicum – d.w.z. naar het einde van de Oude Steentijd zo’n 17.000 tot 12.000 jaar geleden.
We kennen een van de oudst bekende trepanaties uit Noord-Afrika. Een schedel die is opgegraven in de Epipaleolithische necropolis van Taforalt in het oosten van Marokko, is niet minder dan 12.000 jaar oud.
Volgens Russische archeologen zijn soortgelijke vondsten van dit type gedaan tijdens opgravingen in het Dnjepr-gebied. Het begin van de daar ontdekte vindplaatsen zou ook rond 10.000 voor Christus liggen. leugen.
De eerder genoemde “schedel van Taforalt” werd opgegraven in de “Grotte des Pigeons” die in 1908 werd ontdekt, ten noordwesten van de stad Oujda, niet ver van de Algerijnse grens. Het valt echt op tussen de honderden fossielen van menselijke oorsprong die daar zijn gevonden tijdens verschillende opgravingscampagnes.
Volgens de huidige stand van de kennis is dit het oudste voorbeeld van chirurgische ingrepen en vertoont het al alle kenmerken van een perfect geslaagde operatie aan een levend persoon. De botranden zijn getekend zonder zichtbare tekenen van complicaties en de botregeneratie op die plaats is goed gevorderd. Het is moeilijk voor te stellen dat er geen sepsis was, geen infectie. Die oude chirurg moet echt een meester in zijn vak zijn geweest, aangezien de patiënt deze procedure op de lange termijn overleefde.
In het Neolithicum, dat, afhankelijk van het geografische gebied en het daar heersende ontwikkelingsniveau, dateert van het 7e tot het 2e millennium voor Christus, maakte deze vorm van schedelchirurgie plotseling een enorme opleving door. Het enorme aantal vondsten bewijst dat ongeveer 5.000 jaar geleden craniale trepanaties bijna op de medische agenda moeten hebben gestaan.
In 1959 stelde de Duitse arts Dr. Peter Hein met de frequentie en verspreiding van trepanatie in de prehistorie en vroege geschiedenis van Europa. Voor zijn proefschrift onderzocht hij in totaal 334 schedels uit het stenen tijdperk. Hein kwam toen tot de conclusie dat maar liefst 73 procent deze procedure had overleefd. Recente studies spreken zelfs van een overlevingspercentage tot 88 procent.
trepanatiecentra
Laten we voorlopig in de Europese ruimte blijven, hoewel deze chirurgische techniek letterlijk een heel oud voorbeeld zou kunnen zijn van het concept van globalisering dat in ons land zo veel wordt gebruikt. Van de Stille Zuidzee tot Zuid-Amerika, van Azië tot het Zwarte Continent tot onze regio, het was alomtegenwoordig. Rond het midden van het 3e millennium voor Christus In de Zuid-Franse vallei van de Lozère ontstond een heus trepanatiecentrum in verband met de lokale megalithische cultuur.
De Franse plattelandsdokter Dr. In 1873 vond Prunières een tiental van deze karakteristieke doorboorde schedels. Het jaar daarop werd hij met veel scepsis en ongeloof ontvangen toen hij de artefacten presenteerde aan de Association Francaise pour l’Avancement des Sciences – de Franse Vereniging voor de Bevordering van de Wetenschap – in Lille.
Vanuit de Lozère-vallei in de Zuid-Franse Cevennen bereikte de chirurgische methode het bekken van Parijs en verder naar de westkust van ons buurland. De Seine-Oise-Marne-cultuur aan het einde van het 3e millennium voor Christus BC kan een ander distributiecentrum zijn geweest, van waaruit het zich verspreidde naar Zuid-Engeland, Denemarken, Zuid-Zweden en Midden-Duitsland. De oudste trepaned schedel in West- en Centraal-Europa wordt beschouwd als een 5200-4900 voor Christus. gedateerde mannelijke schedel opgegraven in 1996 in Ensisheim, Elzas.
De oudste schedel gevonden in Duitsland, die ook van een man is, dateert uit de Midden-steentijd; het werd opgegraven in Jechtingen am Kaiserstuhl. En het is bijna niet te geloven: in de jaren vijftig werd in de necropolis van St. Urnal en Plomeur (departement Finistère) een trepanatie met tekenen van genezing ontdekt, waarbij bijna het hele kalotje ontbrak.
Later, wat Europa betreft, werden tijdens de bronstijd nog trepanaties uitgevoerd in wat nu Zwitserland, Oostenrijk, Tsjechoslowakije, Hongarije en Roemenië is, totdat ze uiteindelijk steeds zeldzamer werden in de prehistorie en in de oudheid. Ging oude kennis, uit welke bron dan ook, langzaam verloren?
Laten we nu eens kijken naar andere regio’s van onze wereld. Op het Zuid-Amerikaanse continent kan men met een gerust geweten het oude Peru een ander trepanatiecentrum noemen. De Peruaanse archeoloog Julio C. Tello – naar wie een grote obelisk in het Archeologisch Museum van Lima is vernoemd, die hij vond in de ruïnes van Chavin de Huantar – trof in 1925 op het schiereiland Paracas een enorm aantal getrepaneerde schedels aan.
Van de 400 gevallen waren er zeker 250 genezen. Op sommige van deze schedels konden zelfs zeven afzonderlijke operaties worden bewezen. Meer recentelijk zijn in dit deel van Zuid-Amerika nog eens 3.000 trepanaties medisch onderzocht.
Naast het bijna niet te overzien aantal schedels met trepan, kwam er ook een indrukwekkend aantal chirurgische instrumenten aan het licht in oude Peruaanse graven. Er waren messen van obsidiaan, die een nauwkeuriger snede mogelijk maken dan sommige scalpels van onze tijd, schraapinstrumenten met een halfrond mes (de zogenaamde tumi), gravers, naalden en klemmen om de randen van de wond te fixeren. Op basis van deze vondsten kon het operationele proces van de schedelopeningen, die bijna “in serie” werden bediend, goed worden begrepen. Door de enorme hoeveelheid “materiaal” waren alle stadia van de interventie vertegenwoordigd. Herkomst: onbekend
Al snel werd duidelijk dat toen al een perfecte chirurgie werd beoefend. Een veelgebruikte methode was de zogenaamde crossover-cut, die in een driehoekige, vierkante of rechthoekige vorm werd uitgevoerd. In het bijzonder bij ingesprongen fracturen gebruikten de oude artsen echter ook graag de boogincisie.
Dit type operatie wordt gekenmerkt door korte gebogen lijnen in elkaar te laten grijpen totdat, na het doorsnijden van de lamina externa, de buitenste laag van het schedelgewelf, een veilige spalk voor het trepanatie-instrument ontstaat. Toen ook de diploe – dat wil zeggen de sponsachtige botsubstantie die tussen de twee panelen van de schedel lag – werd doorgesneden, werd het afgesneden schedelfragment opengebroken en werden de botranden gladgestreken tot een glooiende helling.
Is het de werkelijk wereldwijde aanwezigheid die het bijna onmogelijk maakt om het geografische “nulpunt” van deze ingenieuze chirurgische techniek te doorgronden? Omdat de oorsprong van de schedeltrepanatie nog volledig onbekend is. Laten we denken aan de “schedel van Taforalt”: het momenteel oudst bekende bewijs van deze techniek, die een mijlpaal in de kunst van de chirurgie markeert, komt uit het paleolithische Noord-Afrika.
Sommige bevindingen laten echter de conclusie toe dat zodra Aziatische culturele elementen naar Centraal-Europa kwamen via Noord-Afrika en het Iberisch schiereiland, evenals via Zuidoost-Europa, trepanatie daarom niet in Europa is ontstaan. Men denkt eerder aan een nog onbekende Aziatische herkomstregio, waaruit uiteindelijk ook de operationele praktijken van de oceanische regio en Zuid-Amerika zouden kunnen worden afgeleid. Een wereldwijde export, zeg maar, uit een regio die zich momenteel aan het voorbereiden is om een van de economisch sterkste ter wereld te worden.
Niet alleen deze puzzel veroorzaakt ernstige hoofdpijn. Gezien de complexiteit van de interventies, zoals de ongelooflijk hoge overlevings- en genezingspercentages voor die tijd, is de vraag veel dringender of het echt mensen uit het stenen tijdperk waren die letterlijk een van de gevaarlijkste operaties op levende individuen ontwikkelden om “serie volwassenheid”.
Ik geef toe dat ik eigenlijk grote moeite heb met het idee dat niet-sedentaire, dus nomadische, verzamelaars en jagers tegelijkertijd ook begaafde chirurgen waren. Afgezien van het feit dat ik al lang afscheid heb genomen van het cliché van die grommende, in lendenen geklede spullen uit de steentijd die rond een vuur zitten, bang voor hoe ze de volgende dag zullen overleven.
Kwamen de medisch-chirurgische kennis en vaardigheden, die destijds zo buitengewoon waren, misschien uit een heel andere hoek? Tot op zekere hoogte als een soort “ontwikkelingshulp” – verleend door hoogontwikkelde intelligentsia, over wiens oorsprong, bedoelingen en mogelijkheden we op zijn best kunnen speculeren?
Kwam deze letterlijk “onaardse” knowhow zelfs uit deze wereld van ons?
