Een derde hoogbegaafden zit werkloos thuis
Een derde hoogbegaafden zit werkloos thuis
Door: Ingrid Weel − 04/01/17, 08:55
ONDERZOEK
• Twintig jaar
Wendy van der Meer had twintig jaar allerlei baantjes zonder perspectief. “Omdat het solliciteren niet lukt -er zit nogal een gat tussen mijn cv en hoe ik functioneer – ga ik het op andere manieren proberen.”
‘Het ligt vooral aan mezelf.’ Die opmerking springt eruit in een onderzoek van het Instituut Hoogbegaafdheid Volwassenen (IHBV) onder mensen met een zeer hoge intelligentie die het niet redden op de arbeidsmarkt. Ze vinden het werk al snel een sleur. Hoogbegaafden snakken naar uitdaging, naar een veelzijdige baan met een grote zelfstandigheid. Toch zit een derde van de hoogbegaafden werkloos thuis.
Ze noemen in het vandaag verschijnende rapport allerlei negatieve eigenschappen van zichzelf als reden van falen: ‘Ongedurig, perfectionistisch, veeleisend, niet weten wat bij me past, niet geleerd om moeite te doen’. Een van de bijna tweehonderd ondervraagden zegt: ‘Juist de banen waar ik geen opleiding voor heb gevolgd, vind ik leuk’.
Geschat wordt dat ongeveer een derde van de mensen met een IQ boven de 130 succesvol is. Bijvoorbeeld als ondernemer, politicus, kunstenaar of wetenschapper. Een derde van hen heeft ‘gewoon’ een baan. En circa een derde van de hoogbegaafden zit thuis. Dat is veel voor een groep die enorme potentie heeft.
“In principe kunnen hoogbegaafden alles wat ze maar zouden willen. De mogelijkheden zijn enorm”, vertelt IHBV-voorzitter Rianne van de Ven. “Maar dat betekent niet dat ze dat ook allemaal willen. Sommige hoogbegaafden zijn zeer gelukkig met een baan als vrachtwagenchauffeur; lekker autonoom.”
Naar schatting zijn er 300.000 hoogbegaafde volwassenen in Nederland. Als een derde thuis zit, is dat voor het persoonlijk geluk zeer jammer, maar ook maatschappelijk gezien zonde, meldt het rapport. Van de werkloze ondervraagden heeft ruim 60 procent een hbo of universitaire studie afgemaakt. Bijna allemaal hebben ze ervaring met een betaalde baan. 20 procent deed laaggeschoold werk. Ze willen bijna allemaal graag aan de slag. Ze willen namelijk maatschappelijk nuttig zijn.
Managementbullshit
•
In principe kunnen hoogbegaafden alles wat ze maar zouden willen. De mogelijkheden zijn enorm.
IHBV-voorzitter Rianne van de Ven
Maar dat lukt dus vaak niet. ‘Wat gaat het allemaal langzaam. Ik was uitgekeken. Er waren geen doorgroeimogelijkheden, mijn leidinggevende ziet niet wat ik allemaal kan’, klinkt het in het rapport.
Sommigen geven aan moeite te hebben met autoriteit, spreken over ‘managementbullshit’. Niet zo gek, meent Noks Nauta, een van de onderzoekers: “De kans is heel groot dat ze slimmer zijn dan hun leidinggevende. Daar moeten ze mee leren omgaan.”
Solliciteren is ook vaak een probleem. Hoogbegaafden hebben vaak geen zin ‘in zo’n toneelstukje’. Pas als het over de inhoud gaat, leeft de hoogbegaafde op, en kan het een bijzonder geanimeerd gesprek worden.
Degenen die het niet redden, zijn vaak ook te bescheiden. Een coach zou kunnen helpen, denkt het instituut IHBV. Nauta: “Ik ken een jonge wiskundige, kei-slim, die nergens werd aangenomen. We hebben toen samen zijn laatste sollicitatiegesprek doorgelopen. Er werd gevraagd of hij een bepaald ICT-programma kent. Dat kende hij niet, maar hij wist zeker dat hij het in korte tijd zou kunnen leren. Weet je wat hij zei? ‘Uhhh’. Uit onzekerheid. Tja, dat is niet erg overtuigend.”
Als ze eenmaal werk hebben, ligt dus die verveling op de loer. Een gebrek aan uitdaging kan leiden tot een bore-out, waarschuwt het rapport. De tegenhanger van de burn-out. De werknemer haalt geen voldoening of energie meer uit zijn werk en raakt opgebrand. De symptomen van een bore-out zijn vaak dezelfde als die van een burn-out: depressief, vermoeid en een laag zelfbeeld wat steeds erger wordt naarmate de situatie langer voortduurt.
“Maar het laatste wat we willen is dat hoogbegaafden overkomen alsof ze zielig zijn”, benadrukt Van de Ven. “Integendeel. Hoogbegaafd zijn is fantastisch. Hoogbegaafden zien alles, voelen alles, zien overal interessante dingen. Ze leven intens, gedreven en maatschappelijk betrokken. Het zijn snelle denkers die complexe zaken aankunnen. Maar iets meer kennis bij anderen over hoogbegaafdheid zou welkom zijn. Zodat een leidinggevende zich kan verplaatsen in de ander. Want niet iedereen is gemiddeld.”
Nou zo fantastisch is het dus echt niet!!!!!!!
