web analytics
11:11 Dubbele getallen
Gezondheid & Uiterlijk

Tekenbeet

Een tekenbeet lijkt onschuldig en je merkt er weinig van. Een rood plekje, een beetje jeuk. Toch is één van de drie teken drager van allerlei ziekmakende virussen en bacteriën. Je kunt er de ziekte van Lyme of een ernstige hersenvliesontsteking (FSME) door oplopen. Hoe voorzichtig je ook bent, een beet van een besmet-te teek is in de praktijk niet altijd te voorkomen. Met name wandelaars, kampeerders en beoefenaren van buiten-sporten. Zelfs golfers lopen in sommige Europese vakantielanden een meer dan gemid-deld risico. De enige waterdichte bescherming tegen FSME is vaccinatie.

Teken-Encefalitis/FSME

Minder bekend maar niet minder gevaarlijk is Teken-Encefali-tis, een virusinfectie die hersenvliesontsteking kan veroorzaken en waarvan zowel een Europese (FSME) als een Russische (RSSE) variant bekend is. Wie FSME (Frühsommer-Meningoenzepha-litis) oploopt, kan al zo’n week na de besmetting last krijgen van koorts en een griepachtig gevoel. Bij eenderde van de patiënten kan zich na een licht herstel een ernstige hersenvliesontsteking openbaren die gepaard gaat met hoofdpijn, duizeligheid en stijfheid van nek, schouders en rug. Tot bijna de helft van alle encefalitis patiënten houdt aan de infectie blijvend ongemak over zoals hoofdpijn, spierstijfheid of verlammingsverschijnselen en het is zelfs mogelijk aan deze aandoening te sterven.

Verraderlijk

Verraderlijk is dat een teek de virale infectie met FSME al direct na de beet overbrengt. Dagelijks controleren van het lichaam op teken(beten) en verwijderen van eventuele teken met een tekenpincet kan in tegenstelling tot de ziekte van Lyme een besmetting met FSME niet voorkomen. Bestrijding van het virus is na infectie niet meer mogelijk zodat alleen de symptomen kunnen worden behandeld.

Vakantiegebieden

Met FSME besmette teken komen voor in grote delen van Europa waaronder populaire vakantiegebieden als Duitsland, Tsjechië, Oostenrijk, Zwitserland, Frankrijk, Italië, Roemenië, Turkije, Slowakije, Kroatië, Hongarije, Polen, Slovenië, sommige gebieden van Scandinavië, de Baltische staten en Siberië. De Russische variant van het virus huist in teken die leven in het zuiden van de voormalige Sovjet Unie, China, Mongolië en Japan.

Teken

Een teek is een klein spinachtig insekt dat zich voedt met bloed van dieren en mensen. Ze leeft in de lage begroeiing van bossen en graslanden. Hangend aan takken, bladeren en sprieten wacht ze daar op een langskomende prooi. Eenmaal overgespron-gen en meegesleept, zoekt de teek op het lichaam naar een plek waar de huid warm en dun is. Daar boort ze zich in de huid en zuigt zich vol met bloed. Een teek kan wel enkele dagen blijven zitten en dan flink in omvang toenemen. Na zich tegoed te hebben gedaan, laat het beestje weer los.

Teken vermijden

De meeste tekenbeten vinden plaats in de periode van april tot november. Dan zijn de teken actief. De kans op besmetting met het FSME-virus kan verkleind worden door contact met teken te vermijden. Begeef je daarom niet in hoog gras en struikgewas maar blijf tijdens het wandelen op de paden en kies liever geen kampeerplek langs bosranden of aan de rand van een cam-ping. Draag in bossen en natuurgebieden een pet, een lange broek en een shirt met lange mouwen of smeer je in met een insectenwerende middel dat DEET bevat.

Absolute bescherming

Hoe goed je voorbereiding ook moge zijn, in de praktijk is een beet van een virusdragende teek niet altijd te vermijden. In de met FSME besmette gebieden is de bevolking daarom op grote schaal gevaccineerd. Daarnaast kon tot voor kort een middel met afweerstoffen worden toegediend voor niet gevaccineerde slachtoffers van een tekenbeet. Omdat deze afweerstoffen slechts gedeeltelijk bescherming boden, worden deze niet meer vervaardigd. Vanaf deze zomer is deze mogelijkheid daarom in de meeste plaatsen niet meer beschikbaar. Vaccinatie blijft daarmee nog de enige absolute bescherming tegen FSME.

Vaccinatie

Of vaccinatie zinvol of noodzakelijk is, hangt af van ieders specifieke bestemming en de voorgenomen activiteit ter plaat-se. Vraag daarom advies bij de centra voor reizigersadvies van de GGD. Overigens vergoeden de meeste zorgverzekeraars gedeeltelijk of geheel reizigersvaccins via een aanvullende verzeke-ring of de uitgebreidere particuliere verzekering.

Lyme-symptomen checklist
Let op! Veel van deze symptomen zijn algemene klachten, die ook bij andere aandoeningen vóórkomen en per persoon zijn er verschillen wat betreft de symptomen, de ernst, de volgorde, etc.

0. Tekenbeet?
1. Uitslag of andere huidafwijkingen ter plaatse van de tekenbeet (zoals een EM)
2. Huiduitslag op andere plaatsen
3. Haaruitval
4. Onverklaarbare temperatuur-verhoging, koorts
5. Onverklaarbare koude rillingen
6. Onverklaarbare transpiratie, nachtelijke zweetaanvallen
7. Ernstige vermoeidheid (vgl CVS)
8. Frequente infecties (o.a. sinusitis, luchtweginfecties)
9. Klierzwelling (hals, oksels, liezen)
10. Pijnlijke keel
11. Kortademigheid, hoesten
12. Toegenomen intolerantie voor alcohol, kater
13. Maagklachten, buikpijn
14. Verlies van eetlust
15. Veranderde stoelgang (obstipatie, diarree)
16. Onverklaarbare gewichtsverandering > 3 kg
17. Hartkloppingen , overslaan van het hart
18. Pijn in de borstkas, ribben
19. Pijn en/ of zwelling in gewrichten
20. Pijn in (aanhechting van) spieren en pezen (vgl fibromyalgie)
21. Stijfheid in de nek, kraken van de nek
22. Stijfheid van gewrichten en/of rug
23. Hoofdpijn
24. Tintelingen, dove plekken, plaatselijk branderige of stekende pijn
25. Spiertrekkingen in het gezicht of elders
26. Spierkrampen, restless legs
27. Onverklaarbaar trillen of schokken
28. Halfzijdige gezichtsverlamming (Bell’se parese)
29. Zwelling rond de ogen
30. Dubbelzien, tunnelzien, moeite met scherp zien
31. Overgevoeligheid voor licht
32. Pijn of jeuk in oren
33. Oorsuizen, zoemen of fluiten
34. Overgevoeligheid voor geluiden
35. Duizeligheid, evenwichtstoornis, toegenomen reisziekte
36. Licht in het hoofd, problemen met staan/ lopen
37. Stemmingswisselingen, prikkelbaarheid, woede-uitbarstingen
38. Somberheid en/of angstigheid, piekeren
39. Problemen met slapen (te weinig, te veel), vermoeid wakker
40. Verwardheid, moeite een gedachtespoor vast te houden
41. Moeite met concentratie, nieuwe informatie begrijpen, begrijpend lezen
42. Vergeetachtigheid, slecht korte-termijn geheugen
43. Oriëntatie problemen (verdwalen, dingen kwijt raken)
44. Problemen met spreken (woorden vinden, verkeerde woorden zeggen, stotteren, slecht articuleren)
45. Geïrriteerde blaas, niet kunnen ophouden van urine of juist moeilijk kunnen plassen.
46. Seksuele functiestoornis, verminderde zin in seks
47. Pijn in de onderbuik
48. Alleen mannen: Pijn in de zaadballen
49. Alleen vrouwen: Melkuitvloed uit de borst (galactorrhea)
50. Alleen vrouwen: Onverklaarde onregelmatige menstruatie

De checklist kan gebruikt worden ter ondersteuning van de diagnostiek en om het ziekteverloop te volgen door bijvoorbeeld 1 x per maand te scoren.

Lyme-borreliose  

Lyme-borreliose wordt veroorzaakt door de bacterie Borrelia burg-dorferi. Kenmerkend voor de ziekte is een rode plek, die geleidelijk groter wordt en centraal verbleekt. Deze huid-aandoening wordt erythema migrans genoemd. Meestal ontstaat de rode plek binnen drie weken na de tekenbeet.

Via de bloedbaan kan de bacterie door het lichaam worden verspreid. Binnen enkele weken tot maanden kunnen dan ziekteverschijnselen van het zenuwstelsel, de gewrichten en het hart ontstaan. De meest voorkomende verschijnselen zijn:

 Aangezichtsverlamming

 Heftige pijn in een arm, been of de romp

 Dubbelzien

 Eén of meer gezwollen, pijnlijke gewrichten

Voor alle duidelijkheid: bovenstaande klachten ontstaan niet altijd bij Lyme-borreliose en kunnen ook het gevolg zijn van andere ziekten. Bloedonderzoek naar afweerstoffen tegen Borrelia burgdorferi kan een aanwijzing geven dat men Lyme-borreliose heeft. De ziekte is over het algemeen goed te genezen met antibiotica.

De bacterie Borrelia burgdorferi

Lyme-borreliose wordt veroorzaakt door de bacterie Borrelia burg-dorferi. Hoewel de ziekte-verschijnselen al in het begin van de vorige eeuw in Europa zijn beschreven, werd Borrelia burgdorferi pas in 1982 ontdekt. Inmiddels is duidelijk, dat in Europa diverse varianten van deze bacterie voorkomen, die zeer waarschijnlijk verschillende ziekte-verschijnselen veroorzaken. Het ziektebeeld in Europa verschilt mogelijk daardoor van dat in de Verenigde Staten. In verband hiermee is de inhoud van de brochure zo veel mogelijk gebaseerd op gegevens uit Europa.

Lees ook eens:  Fybromyalgie, M.E, C.V.S, Reumatoïde artritis...

Ixodes ricinus

Borrelia burgdorferi wordt overgebracht via Ixodes ricinus. Dit is de meest voorkomende teek in Nederland. Het is een “drie gastheren teek”, wat wil zeggen dat hij in elk van zijn drie ontwikkelingsstadia een nieuwe gastheer zoekt. Uit het eitje van de teek komt de larve. De larve zoekt een muis (gastheer 1) en zuigt bloed. Wanneer de muis besmet is met Borrelia burgdorferi wordt ook de larve via het bloed besmet. De larve laat los en vervelt tot nimf. De nimf zoekt weer een gastheer (gastheer 2). Dit kan weer een muis zijn maar ook een groter zoogdier of de mens.

Bij het bloed-zuigen kan hij zijn tweede gastheer besmetten
met Borrelia burgdorferi via zijn speeksel dat hij in het wondje
brengt. De nimf laat weer los en vervelt waarna het volwassen stadium wordt bereikt. In dit volwassen stadium kunnen mannetjes en vrouwtjes worden onderscheiden. De volwassen teken zoeken opnieuw een gastheer (gastheer 3) maar alleen het vrouwtje zuigt bloed. Het mannetje speelt derhalve geen rol bij het overbrengen van ziekten.

De beet van een teek is over het algemeen niet pijnlijk en de teek laat na verloop van tijd vanzelf weer los. Daardoor wordt de beet vaak niet opgemerkt. Waarschijnlijk zijn de nimfen het belangrijkst voor het overbrengen van ziekten op de mens.

De nimf heeft al een keer bloed gezogen en kan daardoor
besmet zijn met Borrelia burgdorferi. Daarbij komt dat de nimf
erg klein is (± 1,5 mm), waardoor hij makkelijk over het hoofd
wordt gezien. Het vrouwtje valt door haar grootte veel beter op
en zal dus sneller worden ontdekt en verwijderd. Niet alle teken zijn besmet met Borrelia burgdorferi. In Nederland zijn besmettingspercentages van nimfen gevonden variërend van 0-20 %. Het percentage besmette teken kan van plaats tot plaats en van jaar tot jaar sterk wisselen. Daarom zijn gegevens over het besmettings-percentage slechts van beperkte waarde. De kans op Lyme-borreliose is erg klein wanneer teken binnen 24 uur én op de juiste manier worden verwijderd.

Onderzoek naar afweerstoffen tegen Borrelia burgdorferi
Bij een infectieziekte maakt het lichaam verschillende soorten afweerstoffen om de indringer onschadelijk te maken. Vroeg in het beloop van de ziekte worden zogenoemde IgM afweerstoffen gemaakt en later IgG afweerstoffen. Een bloedonderzoek kan de aanwezigheid van deze afweerstoffen aantonen. Een positieve test is slechts een aanwijzing, maar geen bewijs dat men geïnfecteerd is met Borrelia burgdorferi. Anderzijds sluit een negatieve test Lyme-borreliose niet altijd uit, met name wanneer de duur van de ziekte kort is. Bij de interpretatie van de test dient dus rekening gehouden te worden met de duur, maar ook met de aard van de klachten. Aangezien de test niet is gestandaardiseerd kunnen de testuitkomsten van verschillende laboratoria niet onderling worden vergeleken. Overigens beschermen aanwezige afweerstoffen niet tegen een volgende infectie.

Ziekteverschijnselen
Een infectie met Borrelia burgdorferi leidt niet altijd tot Lyme-borreliose. Wanneer er ziekteverschijnselen ontstaan, worden deze in drie stadia ingedeeld.

1. Vroege Lyme-borreliose: Lokale huidinfectie

Erythema migrans
Vaak ontstaat op de plaats van de beet een rood plekje. Wanneer dit niet groter wordt dan een anderhalve centimeter en binnen 1-2 weken weer verdwijnt, is de kans klein dat er sprake is van een infectie met Borrelia burgdorferi. Wanneer de rode plek steeds groter wordt en in het centrum weer verbleekt, is er vrijwel zeker sprake van Lyme-borreliose. Deze huidaandoening wordt erythema migrans genoemd en ontstaat bijna altijd binnen drie maanden en meestal zelfs al binnen drie weken na de beet. Var-iaties van het erythema migrans komen voor. Zo kan bijvoorbeeld de plek egaal rood blijven of zijn er meerdere ringen om elkaar heen zichtbaar. Bijna nooit ontstaan blaasjes of schilfering.

De helft van de patiënten met erythema migrans heeft geen tekenbeet opgemerkt. Bij patiënten met alleen een erythema migrans is bloedonderzoek naar afweerstoffen tegen Bor-relia burgdorferi niet nodig voor het stellen van de diagnose. In de helft van de gevallen zijn geen afweerstoffen aantoonbaar. Patiënten met erythema migrans dienen met een antibioticum te worden behandeld.

Borrelia lymfocytoom
Dit bestaat uit een blauw-rode zwelling van de huid met een maximale doorsnee van enkele centimeters. Bij kinderen is het Borrelia lymfocytoom meestal gelokaliseerd aan de oorlel en bij volwassen-en bij de tepelhof. Dit is een zeldzame vorm van Lyme-borreliose.

2. Vroege gedissemineerde Lyme-borreliose
Enige tijd na de tekenbeet kan Borrelia burgdorferi in de bloedbaan terechtkomen. Op die manier wordt de bacterie in het lichaam verspreid. Men spreekt dan van een gedissemineerde infectie. Hoewel de bacterie in elk orgaan terecht kan komen, ontstaan vooral ziekteverschijnselen van het zenuwstelsel, de gewrichten en het hart. Het blijkt dat de helft van de patiënten met een gedissemineerde infectie geen tekenbeet of erythema migrans heeft opgemerkt. Daardoor kan het voorkomen dat een arts niet direct aan Lyme-borreliose denkt.

Aandoeningen van het zenuwstelsel (neuroborreliose)
De meest voorkomende aandoening van het zenuwstelsel is een hersenvliesontsteking die vaak samengaat met ontsteking van hersenzenuwen en/of ruggenmergzenuwen. Zelden ontstaan ziekteverschijnselen van het ruggenmerg of de hersenen. De verschijnselen van hersenvlies-ontsteking zijn bij Lyme-borreliose meestal gering. Vaak hebben patiënten geen hoofdpijn, koorts, sufheid of nekstijfheid zoals dat voorkomt bij andere vormen van hersenvliesontsteking. Verschijnselen van hersenzenuwontsteking bestaan meestal uit een aangezichtsverlamming waarbij één ooglid niet sluit en de wenkbrauw en mondhoek aan dezelfde kant niet kunnen worden opgetrokken. Minder vaak heeft men last van dubbelzien, waarbij één oog niet in alle richtingen kan bewegen. Ontsteking van een ruggenmergzenuw veroorzaakt zeer heftige pijn in een arm of been of in de romp. Soms gaat dit samen met krachtsverlies en een doof, tintelend gevoel. Ontsteking van het ruggenmerg kan krachtsverlies en een doof gevoel in beide benen veroorzaken. Soms kan de urine niet worden opgehouden of wordt juist het plassen bemoeilijkt. Belangrijk voor het vaststellen van deze vorm van Lyme-borreliose is het aantonen van hersenvliesontsteking en het aantonen van afweerstoffen tegen Borrelia burgdorferi. Wanneer de ziekteverschijnselen nog maar kort bestaan, zijn afweerstoffen niet altijd aantoonbaar. In de helft van de gevallen ontstaan de verschijnselen binnen een maand na de tekenbeet of het ontstaan van het erythema migrans. Deze vorm van Lyme-borreliose wordt via een infuus met een antibioticum behandeld. Het herstel is meestal goed, hoewel restverschijnselen kunnen blijven bestaan, vooral bij ontsteking van het ruggenmerg.

Gewrichtsontsteking (Lyme-artritis)
Gewrichtsontsteking wordt gekenmerkt door zwelling van het gewricht. Dit gaat bij Lyme-artritis niet altijd gepaard met pijn. Het kniegewricht is het vaakst aangedaan. De duur van de zwelling varieert van minder dan een dag tot maanden. De gewrichtsontsteking ontstaat bij de helft van de patiënten binnen drie maanden na de tekenbeet of het erythema migrans. Mogelijk kan de gewrichtsontsteking zelfs nog na een jaar ontstaan. Wanneer de gewrichtsontsteking langere tijd voortduurt zijn afweerstoffen tegen Borrelia burgdorferi altijd in het bloed aantoonbaar. Gewrichtspijn verbetert na behandeling met een antibioticum, maar kan nog lang blijven bestaan. Een verklaring daarvoor is mogelijk dat de ontstekingsreactie nog kan aanhouden, ook al is de bacterie gedood.

Hartaandoeningen (Lyme-carditis)
Aandoeningen van het hart komen zelden voor. De meest voorkomende vorm is een stoornis in het geleidingssysteem tussen de boezems en de kamers. Wanneer de geleiding ernstig is gestoord, kan een trage hartslag ontstaan waardoor de patiënt kan flauwvallen en last van benauwdheid kan krijgen.

Lees ook eens:  Bijbel en wetenschap (wetenswaard)

3. Late Lyme-borreliose
Alle eerder genoemde verschijnselen hebben een langdurig beloop. Men zou van late Lyme-borreliose kunnen spreken bij een ziekteduur van meer dan een jaar. Een huidaandoening die gerekend wordt tot late Lyme-borreliose is de Acrodermatitis chronica atrophicans.

Acrodermatitis chronica atrophicans
Bij deze aandoening wordt de huid rood tot paars en is in het begin vaak iets verdikt en voelt warm aan. Na maanden tot jaren wordt de huid papierdun. De aandoening is vooral aan de benen en armen ge-lokaliseerd en kan jaren na een teken-beet of een onbehandeld erythema migrans ontstaan. Een klein deel van deze patiënten heeft daarbij ook gewrichtsontsteking. De combinatie met hersenvliesontsteking is uiterst zeldzaam. IgG afweerstoffen tegen Borrelia burgdorferi zijn bij deze patiënten altijd in het bloed aantoonbaar.

Belangrijk!
Bij Lyme-ziekte kunnen vele andere klachten voorkomen zoals griepachtige verschijnselen, vermoeidheid, vergeetachtigheid, concentratiestoornissen, pijn in gewrichten, spieren en pezen. Wanneer men alléén deze klachten heeft zonder erythema migrans, Borrelia lymfocytoom, acrodermatitis chronica atrophicans, neuroborreliose, Lyme-artritis of Lyme-carditis, is het zeer onwaarschijnlijk dat men Lyme-borreliose heeft, zelfs al is het bloedonderzoek positief.

Voorkomen van Lyme-borreliose
 Blijf op de paden en draag goed sluitende kleding, bijvoorbeeld een broek met lange pijpen die in de sokken worden gestopt. De kans op tekenbeten neemt daarmee af.

 Verwijder de teek zo snel mogelijk. De kans dat een teek Borrelia burgdorferi overbrengt neemt toe met de duur die de teek vastzit in de huid.

 Controleer het lichaam op teken na een wandeling of kamperen in een natuurgebied.

 Noteer de datum van een tekenbeet en controleer de plaats van de beet een aantal weken op het ontstaan van
een rode plek. Wanneer deze plek geleidelijk groter wordt
raadpleeg dan de huisarts.

 Er is geen reden om in Nederland na een tekenbeet een antibioticum te gebruiken om Lyme-borreliose te voorkomen omdat de kans op Lyme-borreliose hier gering is.

 Inenting tegen Lyme-borreliose is niet mogelijk. Het vaccin dat in de USA op de markt was, is niet meer verkrijgbaar. Het valt niet te verwachten er op korte termijn een nieuw vaccin beschikbaar is.

Behandeling
Behandeling met een antibioticum versnelt de genezing en voorkomt het ontstaan van nieuwe ziekteverschijnselen. De keuze en de toedieningswijze van het antibioticum en de duur van de be-handeling zijn afhankelijk van de ziekteverschijnselen maar niet van de duur van de ziekte. Een leidraad voor de behandeling van Lyme-borreliose is op bladzijde 16 en 17 te vinden.

Andere tekenziekten

Tekenbeet co-infecties bij de ziekte van Lyme
Het komt voor dat naast de ziekte van Lyme andere ziekten door teken overgedragen worden, de zogenoemde tekenbeet co-infecties. Deze ziekten kunnen veroorzaakt worden door een bacterie, virus of andere ziekteverwekker. De meest voorkomende zijn Bartonella (kattenkrabziekte), Babesia en Ehrlichia. Daarnaast kunnen nog andere infecties overgedragen worden door een tekenbeet zoals Mycoplasma, Rickettsia en FSME.

Het aantal tekenbeet co-infecties in teken is hoog en het valt te verwachten dat Lymepatiënten een reële kans hebben nog met een ander organisme geïnfecteerd te zijn. Wanneer symptomen voortduren ondanks behandeling, moet ook aan de mogelijkheid van een tekenbeet co-infectie worden gedacht. Er zijn aanwijzingen dat de combinatie van de ziekte van Lyme met één of meer tekenbeet co-infecties het ziektebeeld ernstiger kan maken en de behandeling van de patiënt bemoeilijkt. Mixinfecties kunnen een andere behandelaanpak vereisen.

Helaas bestaat hiervoor nog geen behandelbeleid en is meer wetenschappelijk onderzoek dringend gewenst. Patiënten die na een antibioticabehandeling geen verbetering laten zien, zouden onderzocht moeten worden op tekenbeet co-infecties. Helaas gebeurt dit nauwelijks.


Bartonella
Er zijn 19 stammen van de bacterie Bartonella bekend, waarvan zeker drie ook bij de mens ziekte kunnen veroorzaken: Het betreft Bartonella henselaeBartonella quintana en Bartonella bacilliformis. Het vermoeden bestaat dat de door teken overgebrachte Bartonella mogelijk door een andere onbekende stam van Bartonella wordt veroorzaakt. Dit verklaart ook dat deze variant vaak niet door de testen herkend wordt. O.a. Bartonella schoenbuchii is een mogelijke kandidaat.
De meest bekende vorm van Bartonellose is Kattenkrabziekte, die wordt veroorzaakt door Bartonella henselae.
Nadat iemand is gekrabd door een kat die met Bartonella henselae is besmet, kunnen de bacteriën de wanden van de bloedvaten infecteren. De ziekte kan echter ook worden overgedragen door een met Bartonella besmette teek, na een bloedmaaltijd op een besmette kat of ander dier.


Symptomen: 

De kattenkrabziekte heeft een incubatietijd van 3 tot 20 dagen. Het begint vaak met één of meerdere knobbeltjes (2-3 mm) op de huid in de buurt van de krab of beet. Dit worden al snel blaasjes waarop zich na enkele dagen een korstje kan vormen. Hierna verdwijnen de plekjes weer. Soms heeft men dit niet eens gemerkt. Na ongeveer twee weken kunnen de lymfeklieren groot en pijnlijk worden. Deze lymfeklierontsteking kan weken tot maanden aanhouden (gemiddeld 6 weken), maar verdwijnt uiteindelijk meestal spontaan.

Bij een deel van de patiënten gaat de ziekte in de eerste dagen tot weken gepaard met koorts, hoofdpijn, spier- en gewrichtspijn, misselijkheid, koude rillingen en algemeen ziek zijn. Klachten als pijn aan het scheenbeen, gewichtsverlies, keelpijn, huiduitslag worden ook gemeld. Een specifiek vermelde klacht is pijn onder de voetzolen. Bizarre neurologische symptomen (soms), epileptische insulten (soms), lever- en miltaandoeningen, neuroretinitis (verandering van de gezichtszenuw in weefsel, waardoor gedeeltelijke blindheid kan ontstaan), aseptische meningitis en endocarditis worden eveneens genoemd.
Bij 2 % van de patiënten kan de ziekte leiden tot een hersenvliesontsteking, waarbij men een verlaagd bewustzijn of zelfs coma en stuipen kan krijgen.
Bij mensen met een verminderde weerstand verloopt de ziekte vaak ernstiger. Hierbij vindt men in eerste instantie vaak knobbeltjes en bloedingen in de huid, lever en milt. Deze kunnen met koorts en algemeen ziek zijn gepaard gaan en soms zelfs tot de dood leiden.

Behandeling:
Behandeling van Bartonella is niet eenvoudig. Enkele antibiotica zijn werkzaam gebleken tegen kattenkrabziekte. Gentamicine, rifampicine en ciprofloxacine worden genoemd. De ziekte kan spontaan genezen, mits de patiënt geen andere tekeninfectie heeft. De ziekte is moeilijk vast te stellen via bloedonderzoek. Wat testen betreft geldt eigenlijk dezelfde problematiek als bij Lyme-Borreliose.

Babesia
Babesiosis
, ook babesiosetekenkoorts of piroplasmose genoemd, is een infectie die wordt veroorzaakt door de parasiet Babesia. Er zijn meerdere stammen van Babesia bekend. Babesia is een protozoa, vergelijkbaar met de veroorzaker van malaria. Babesiosis en Lyme-Borreliose worden beiden door de teek overgebracht. Infectie bij dieren met deze parasiet komt het meest voor, maar ook mensen kunnen worden geïnfecteerd. Na een tekenbeet bedraagt de incubatieperiode één tot drie weken, hoogstens zes weken. Na een bloedtransfusie kan dit zelfs 9 weken zijn. Babesia leeft in rode bloedcellen en vernietigt deze. Dit leidt tot koorts, hoofdpijn en spierpijn.De afbraak van de bloedcellen kan bloedarmoede veroorzaken.

Bij normaal gezonde mensen volgt ook zonder therapie vaak binnen twee tot drie weken een volledig herstel. Bij mensen met een verminderde weerstand, zoals personen zonder milt, personen met een HIV-infectie, personen die corticosteroïden gebruiken of bij een gelijktijdige Borrelia-infectie en bij ouderen kan de infectie tot ernstige problemen leiden en zelfs fataal zijn. Tot voor kort beperkte deze aandoening zich in Europa tot de warme en in mindere mate tot de gematigde gebieden op aarde. In 2004 werden echter in de regio Den Haag en aantal gevallen waargenomen in honden. In West Europa zijn tot nu toe 29 gevallen bij mensen beschreven.

Symptomen:
Ernstige malaise en vermoeidheid (uitputting), ernstige zweetaanvallen, hoge koorts en koude rillingen, zwakte, gewichtsverlies, misselijkheid, braken, buikpijn, diarree, hoesten, kortademigheid, ernstige hoofdpijn, spierpijn, stijve nek en rug, duizeligheid, anemie (bloedarmoede), donkere urine of bloed in de urine, ernstige neuro-psychiatrische symptomen.

Lees ook eens:  Suiker heb je toch nodig

Ehrlichia (Anaplasma)
De ziekte Ehrlichiose of Anaplasma wordt veroorzaakt door een bacterie, de Ehrlichia spp en kan door teken worden overgedragen. Deze bacterie is in Nederland al lang bekend bij diergeneeskundigen als overbrenger van ziekten bij kleine herkauwers, runderen en paarden. Het betreft dan Ehrlichia phagocytophila en Ehrlichia equine. Bij de mens kunnen twee vormen van Ehrlichiose voorkomen, de Humane Monocytaire Ehrlichiose (HME) en de Humane Granulaire Ehrlichiose (HGE).


HME, welke wordt veroorzaakt door de bacterie Ehrlichia chaffeensis, is voor het eerst bij de mens aangetroffen in de jaren tachtig in Amerika. In Europa is deze ziekte nog niet waargenomen. HGE wordt echter sinds enkele jaren in Europa en sinds kort (1999) ook in Nederland aangetroffen. Omdat nog onbekend is welke Ehrlichia soort nu precies verantwoordelijk is voor HGE bij de mens, wordt de ziekteverwekker aangeduid met Ehrlichia spp. De bacterie vestigt zich in de witte bloedlichaampjes en vermindert de weerstand van de mens.

Symptomen 
Symptomen die zich meestal 1 tot 2 weken na de tekenbeet openbaren, zijn: zware hoofdpijn, koorts, spierpijn en spierkrampen, gewrichtspijnen, maagklachten, verminderde eetlust, gezwollen lymfeklieren.
De duur van de koorts is 2-11 dagen. Andere minder vaak voorkomende symptomen zijn, misselijkheid, buikpijn, diarree en hoesten. Verder worden genoemd: Duizeligheid, braken, verwardheid, huiduitslag, stollingsstoornissen vaak samen met trombopenie (verlaagd aantal bloedplaatjes), anemie (bloedarmoede), leukopenie (verminderde witte bloedcellen) ,verhoogde lever-enzymen en Splenomegalie (milt-vergroting). Aantasting van het centraal zenuwstelsel; bizarre neurologische symptomen.

Ehrlichiose kan goed behandeld worden met een antibioticum. In geval van Lyme-Borreliose moet deze infectie gelijktijdig mee behandeld worden.

FSME (Fruh Sommer Meningo Encephalitis)  

FSME ook wel bekend als TBE (Tick Borne Encephalitis) of TBD (Tick Born Disease) wordt veroorzaakt door een virus en is een ontsteking van hersenen of hersenvlies.

Symptomen:
De ziekte verloopt in twee fasen.

  • De eerste fase begint met griepverschijnselen, koorts en hoofdpijn. Dit duurt ongeveer 5 tot 10 dagen. Daarna heeft men een klachtenvrije periode van 4 tot 10 dagen. Ook bij deze infectie verloopt het grootste gedeelte ervan zonder dat men het merkt. Soms heeft men echter een licht griepgevoel.
  • De tweede fase is de ontsteking van hersenen en hersenvlies. Bij een deel van de geïnfecteerde mensen treedt de tweede fase op, waarvan 3 -5 % blijvende neurologische aandoeningen (verlamming, doofheid, hoofdpijn) overhouden. Een tot twee procent overlijdt zelfs aan FSME.

Ongeveer in de helft van de gevallen houdt men blijvend letsel aan de ziekte over.

FSME komt verspreid over Europa voor, zoals in Oost-Europa, Scandinavië, Midden-Europa, Zuid-Duitsland, Frankrijk. In Nederland is FSME nog niet aangetroffen. Het RIVM is van plan om ook op dit punt (aanwezigheid/afwezigheid FSME) onderzoek te gaan verrichten.

Aangezien het FSME-virus zich in de speekselklier van de teek bevindt, wordt het virus al bij aanvang van het bloed zuigen op de mens overgebracht.

Bij FSME is het, in tegenstelling tot de ziekte van Lyme, wel mogelijk om je vooraf te laten inenten. De behandeling vergt drie inentingen met het middel FSMEimmun®, die verdeeld over een jaar worden toegediend en 3 jaar bescherming geven. Iedere 3 jaar is een nieuwe injectie nodig. Voor meer informatie kunt u terecht bij het LCR (Landelijk Centrum Reizigersadvisering) of een GGD arts.

Omdat de ziekte wordt veroorzaakt door een virus is een behandeling met antibiotica niet zinvol. 

Voor een animatie van de verspreiding van FSME binnen Europa (klik hier)

Rickettsia
Rickettsiose
 is de verzamelnaam van ziekten veroorzaakt door bacteriën van het geslacht Rickettsia, intracellulair levende kleine bacteriën waarvan een aantal soorten beschreven zijn. Ziekten uit het bacteriegeslacht Rickettsia worden overgebracht door geleedpotigen, zoals luizen, mijten, teken en vlooien. Ze veroorzaken bij mensen een groot aantal ziekten waaronder vlektyfus, Rocky Mountain spotted fever, de Ziekte van Brill-Zinsser en Fièvre Boutonneuse.

Rocky Mountain spotted fever   
Rocky Mountain spotted fever is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door de bacterie Rickettsia rickettsii. Mensen raken besmet met deze bacterie via een tekenbeet van een teek die de bacterie bij zich draagt en kunnen daar ernstig ziek van worden. Rocky Mountain spotted fever is een ernstige infectieziekte, waarvoor meestal opname in een ziekenhuis noodzakelijk is. Ondanks behandeling, overlijdt 3 tot 5% van de besmette personen aan de ziekte.

Symptomen:
Meestal manifesteert de ziekte zich binnen twee weken na een tekenbeet. Op de plek van de beet ontstaat een zwarte of donkere korst en er verschijnt uitslag, die zich vanaf de voeten of handen snel over het hele lichaam verspreidt. Deze verschijnselen gaan gepaard met een plotseling opkomende hoge koorts, vermoeidheid, ernstige spierpijn, hoofdpijn of andere pijn. Bij lichamelijk onderzoek blijken de milt en de lever vaak vergroot te zijn. Een complicatie die kan optreden bij Rocky Mountain spotted fever is gangreen (afsterven van weefsel als gevolg van verminderde bloedtoevoer) in de vingers en tenen. Als dit niet tijdig behandeld wordt, kan het nodig zijn de aangetaste delen operatief te verwijderen.

Een andere mogelijke complicatie is parotitis, een infectie van de oorspeekselklier. In ernstige gevallen kunnen longontsteking en nierfalen optreden.

Behandeling: 
Rocky Mountain spotted fever is te behandelen met antibiotica als tetracycline of doxycycline. Wanneer er vroeg wordt begonnen met de behandeling is er goede kans op genezing.

Fièvre Boutonneuse   
In de landen rond de Middellandse Zee komt Fièvre Boutonneus vrij frequent voor. Deze ziekte wordt veroorzaakt door de bacterie Rickettsia connorii. In onze streken wordt de ziekte zo nu en dan geïmporteerd uit het Middellandse-Zeegebied. De mens kan de infectie ook oplopen bij het verwijderen van teken bij huisdieren, zoals de hond.

Zeer recent werd gevonden dat 20% van de onderzochte Nederlandse teken Rickettsia helvetica bevatten. Deze bacterie is gevonden als veroorzaker van hartontsteking met dodelijke afloop bij 2 Zweedse patiënten.

Symptomen:
Op de plaats waar de teek gebeten heeft, ontstaat een zweertje (tâche noire). Vaak zijn ook de lymfeklieren gezwollen. Meestal raken daarbij kleinere bloedvaten ontstoken, die dan verstopt kunnen raken en/of inwendige bloedinkjes veroorzaken. Hoofd-, spier- en gewrichtspijnen treden op, vaak gepaard met bloeddrukverlaging en soms met neurologische afwijkingen en verstoring van de nierfunctie. Na 4 tot 5 dagen ontstaan rode vlekjes, meestal ook op handpalmen en voetzolen. De koorts die ontstaat na 5-7 dagen en kan gepaard gaan met koude rillingen, is matig hoog of hoog en verdwijnt snel na behandeling met antibiotica.

Antibiotica kunnen worden ingezet. De ziekte is meestal niet ernstig en geneest in de regel normaal.

Mycoplasma
Mycoplasma’s zijn bijzondere bacteriën omdat zij geen celwand hebben. Er zijn meer dan 100 verschillende mycoplasma soorten bekend en het zijn ziekteverwekkers bij de mens, dieren en insecten. Het zijn de kleinste bacteriën die wij kennen. Ze zijn zo klein, dat bij hun ontdekking in 1944 wetenschappers dachten dat het om een nieuw soort virus ging. Een mycoplasmacel heeft geen vaste vorm omdat het de stevigheid van de celwand mist.

Voor mensen met verminderde weerstand kunnen de gevolgen van een infectie met Mycoplasma ernstig zijn.

Symptomen: 
Vermoeidheid, koorts, gewrichtsklachten, spierpijn, slapeloosheid, hoofdpijn, angst en emotionele labiliteit, geheugen- en concentratieproblemen, verwardheid.

Voor behandeling kunnen antibiotica ingezet worden.
 

Laat meer zien

Gerelateerde artikelen

Back to top button

Een reclame blokker gedecteert

AngelWings.nl wordt mede mogelijk gemaakt dankzij reclame op de website voor server en onderhoudskosten ♥ Support ons aub door je Reclame blokker uit te schakelen ♥