Wetenschappers gaan nieuwe tanden voor mensen laten groeien – klinische proeven zijn al begonnen
Wetenschappers gaan nieuwe tanden voor mensen laten groeien – klinische proeven zijn al begonnen
De moderne tandheelkunde ondergaat een ware revolutie. Vroeger droomden we alleen van hoogwaardige vullingen of betrouwbare implantaten, maar nu praten wetenschappers serieus over nieuwe tanden die direct in de kaak kunnen groeien . Geen boren, geen kronen, geen pijn.
Nieuwe tanden zijn niet langer een idee uit sciencefictionfilms , maar onderwerp van echt klinisch onderzoek.
In drie landen, Japan, Groot-Brittannië en de Verenigde Staten, ontwikkelen wetenschappers technologieën waarmee mensen een ‘derde set tanden’ kunnen krijgen – geen kunstgebit, maar echte, levende tanden die in het lichaam groeien.
Japan: derde set tanden
De Japanse startup Toregem Biopharma begon in juli 2024 met klinische proeven met een medicijn voor de groei van nieuwe tanden. De proeven worden geleid door Dr. Katsu Takahashi van de Universiteit van Kyoto.
Dr. Katsu Takahashi heeft zijn wetenschappelijke leven gewijd aan de strijd tegen een zeldzame genetische stoornis, adentia, waarbij iemand zes of meer permanente tanden niet ontwikkelt.
Het was alsof hij in de voetsporen van de natuur trad en haar ingenieuze oplossingen bestudeerde: haaien en olifanten krijgen hun hele leven lang steeds opnieuw tanden, zonder de hulp van tandartsen of tandprothetici.
En al snel deed de wetenschapper een ontdekking die de gebruikelijke kennis over de mogelijkheden van het menselijk lichaam op zijn kop zou zetten. Het blijkt dat we ook een verborgen ‘reserveset’ in ons lichaam hebben: een derde set tanden.
Dit werkt echter niet standaard. Een speciaal eiwit, USAG-1, is verantwoordelijk voor het blokkeren van dit proces.
Het blijkt dat het niet de bedoeling is om iets vanaf nul op te bouwen, maar om uit te schakelen wat verhindert dat het natuurlijke mechanisme ontwaakt.
De wetenschapper heeft een medicijn ontwikkeld op basis van antilichamen die dit eiwit blokkeren, waardoor de natuurlijke groei van nieuwe tanden kan beginnen.
Het medicijn wordt momenteel getest op tandeloze patiënten in het Kitano-ziekenhuis in Osaka. Maar in de toekomst zal het ook mogelijk zijn om tanden die verloren zijn gegaan door verwondingen of cariës, te herstellen. Dit zou een echte doorbraak kunnen zijn in de tandheelkundige behandeling
VK: Tanden uit het laboratorium
King’s College London koos voor een andere aanpak. Een team wetenschappers onder leiding van Xuechen Zhang is bezig met het kweken van tanden uit de stamcellen van een patiënt in het laboratorium, om deze vervolgens in de kaak te transplanteren. Deze technologie heeft het potentieel om implantatie te vervangen.
Vroeger mislukten alle pogingen om een tand in een reageerbuis te laten groeien: de cellen konden zich niet op een gecoördineerde manier ontwikkelen, omdat ze hun gebruikelijke omgeving kwijtraakten.
Het leek wel alsof ze verschillende talen spraken en niet precies begrepen wat ze samen moesten bouwen.
Wetenschappers zijn er echter in geslaagd de spelregels te veranderen. Het team ontwikkelde een unieke matrix die de biologische omgeving nabootst waarin cellen signalen uitwisselen, de groei coördineren en stap voor stap een volwaardige tand vormen.
En daar is het eerste resultaat: de in het laboratorium ontstane rudimentaire tanden krijgen de juiste structuur en zijn potentieel geschikt voor transplantatie in de kaak.
De technologie bevindt zich nog in een experimenteel stadium, maar volgens Xuechen Zhang zou het binnenkort onderdeel kunnen worden van de dagelijkse tandartspraktijk.
VS: tanden van varken tot mens
Wetenschappers van de Tufts University in Massachusetts hebben een gedurfde en ongebruikelijke stap gezet: ze laten menselijke tanden groeien… in de bek van een varken.
Het project wordt geleid door professor Pamela Yelick. Haar aanpak doet denken aan echte sciencefiction, maar dan zonder de special effects: alles is echt.
Als uitgangsmateriaal wordt een varkenstandembryo gebruikt, waaruit de cellen worden gehaald die verantwoordelijk zijn voor de vorming van glazuur.
De overige deelnemers aan deze ‘bio-constructor’ zijn menselijke cellen die afkomstig zijn van verwijderde tanden.
Al deze onderdelen worden gecombineerd en in de kaak van het varken geïmplanteerd. Daar groeit na drie maanden een tand die zowel qua vorm als interne structuur opvallend veel lijkt op een menselijke tand.
Momenteel bevindt de technologie zich nog in een vroeg stadium: het betreft nog een wetenschappelijk experiment met veelbelovende mogelijkheden.
Maar het einddoel is duidelijk: leren hoe we volwaardige menselijke tanden kunnen kweken met alleen menselijke cellen, en dat rechtstreeks in de mond van de patiënt.
Wie gaat er winnen: Japan, Londen of de VS?
Drie landen – drie unieke benaderingen voor een toekomst zonder protheses en implantaten. Maar hun stadia van gereedheid zijn ook verschillend.
Japan bevindt zich al in de kliniek. Onderzoekers uit Kyoto hebben niet alleen een hypothese geformuleerd – ze zijn gestart met volwaardige klinische testen van een medicijn dat de groei van nieuwe tanden rechtstreeks in de kaak van een persoon kan opwekken.
Dit is geen droom, maar een echt medicijn dat nu wordt getest op patiënten met aangeboren adentie. Als het succesvol is, kan het gebruikt worden voor mensen die tanden verloren hebben als gevolg van een verwonding of ziekte.
Het Verenigd Koninkrijk loopt één stap achter, maar heeft grote ambities. Wetenschappers uit Londen zijn nog maar net begonnen met het testen van hun technologie onder laboratoriumomstandigheden.
Het doel is om een nieuwe tand te laten groeien uit de stamcellen van de patiënt zelf en deze vervolgens te transplanteren in de kaak. Deze technologie heeft nog niet het klinische stadium bereikt, maar belooft zo natuurlijk en individueel mogelijk te zijn.
De Verenigde Staten bevinden zich in een experimenteel gebied. Amerikaanse onderzoekers hebben een heel ongewone aanpak gekozen: ze hebben menselijke tanden in de bek van varkens laten groeien met behulp van hybride weefsel.
Ja, het is nog maar een proof of concept en nog ver verwijderd van praktische toepassing. Maar het potentieel van deze methode is enorm – vooral in de toekomst als het mogelijk is om over te stappen op volledig menselijk celmateriaal.
Japan staat dus het dichtst bij de medische implementatie , maar zowel het Britse als het Amerikaanse team kunnen vooruitgang boeken, elk op zijn eigen tempo en stijl.
Eén ding is zeker: het tijdperk van het kunstgebit loopt ten einde en als alles volgens plan verloopt, zal de tandheelkunde de komende jaren onherkenbaar veranderen.
🦷 Tijd voor nieuwe tanden
Elk jaar komt het moment dichterbij waarop tandheelkundige restauraties niet langer een fantasie zijn, maar onderdeel van de standaard tandheelkundige praktijk van de nieuwe generatie.
Nieuwe technologieën in de tandheelkunde geven niet alleen miljoenen mensen de kans om weer tanden te laten groeien, maar veranderen ook voorgoed de aanpak van de behandeling van adentia, cariës en andere ziekten.
