‘Van te veel suiker krijg je diabetes’ en 5 andere fabels
Uit onderzoek blijkt dat maar liefst de helft van de Vlamingen te weinig weet over de oorzaken van diabetes, de verschillende vormen en hun behandeling. Met die onwetendheid wil de Diabetes Liga komaf maken, want volgens voorspellingen kampt in 2030 immers 1 op 10 Belgen met de ziekte.
Elke 17 minuten krijgt iemand in Vlaanderen de levenslange diagnose ‘diabetes’. Naar schatting 500.000 Vlamingen leven met diabetes (type 1 of type 2). Opvallend: ongeveer een derde van de mensen met diabetes weet niet eens dat hij of zij de aandoening heeft. Alarmerende cijfers zijn dat, en daar wil de Diabetes Liga verandering in brengen. Met hun Diabetes Mythemeter kan jij je kennis testen. Geloof jij bijvoorbeeld in onderstaande mythes?
MYTHE 1: je krijgt diabetes door het eten van te veel suiker
Voor we hier dieper op ingaan, is het belangrijk om te begrijpen dat er verschillende types diabetes zijn. Bij diabetes type 1 maakt je alvleesklier zelf geen insuline meer aan, een onmiddellijke behandeling met insuline-injecties is in dit geval noodzakelijk. Tussen snoepen of ongezond eten als kind en het optreden van diabetes type 1 bestaat geen enkel verband. Dit type is een auto-immuunziekte, terwijl diabetes type 2, de meest voorkomende vorm, een sluimerend verloop kent. De alvleesklier maakt dan niet meer voldoende insuline aan of het lichaam reageert niet meer op insuline. Risicofactoren zijn overgewicht, te weinig beweging en ongezonde voeding, erfelijkheid en roken. Een aangepaste leefstijl en pilletjes kunnen in het begin volstaan om diabetes type 2 onder controle te houden, later is toch nog mogelijk dat insuline nodig is door de verdere achteruitgang van de alvleesklierfunctie. Ook al krijg je geen diabetes door het eten van te veel suiker, toch is het beter voor iedereen – of je diabetes hebt of niet – om niet te vet- en suikerrijk te eten: te veel vetten en calorieën zijn de oorzaak van overgewicht of obesitas en kunnen bijdragen tot de ontwikkeling van diabetes type 2.
MYTHE 2: diabetes behandel je met een streng dieet
Het is zeker niet zo dat mensen met diabetes geen suiker mogen eten. Ook brood, pasta en rijst bevatten immers suiker. Mensen met diabetes hebben bij een hypoglycemie (te lage bloedsuiker) zelfs nood aan suikerhoudende frisdrank, druivensuiker of koekjes met suiker. Is hun bloedsuiker op peil, maar kunnen ze toch niet weerstaan aan een zoet extraatje, dan biedt een insuline-injectie een uitweg. Ook mensen met diabetes type 2 mogen – weliswaar met mate – suiker eten. Voor beide types – en trouwens voor iedereen – geldt: suiker met mate. Je bloedsuiker stijgt immers snel van te veel koolhydraten zoals toegevoegde suikers, want je hebt ze niet nodig.
MYTHE 3: je hebt zware diabetes en een beetje diabetes
Het klopt dat sommige personen met diabetes een paar keer per dag insuline moeten spuiten omdat hun alvleesklier het hormoon niet meer aanmaakt, dat anderen een insulinepompje dragen en weer anderen genoeg hebben aan een of meerdere pilletjes per dag. Hierdoor krijg je het idee dat er een zwaardere en een lichtere vorm van diabetes bestaat, maar dit klopt niet: diabetes heb je, of heb je niet. De behandeling van de meest voorkomende types verschilt erg van elkaar: diabetes type 1 is een auto-immuunziekte die insuline-injecties noodzakelijk maakt, bij diabetes type 2 kunnen gezond eten en leven, of pilletjes en/of incretinemimetica voldoende zijn om de alvleesklier insulinegevoeliger te maken of insulineproductie te stimuleren.
MYTHE 4: alleen oudere mensen krijgen diabetes
Het is een fabel dat alleen mensen met een zekere leeftijd diabetes krijgen. Een op twaalf van de volwassen Belgen hebben vandaag een vorm van diabetes en volgens schattingen zal dit oplopen tot 1 op 10 tegen 2030. Diabetes type 1, de minst voorkomende vorm (10%), is een auto-immuunaandoening die meestal voor de leeftijd van 40 jaar ontstaat. In meer dan negentig procent van de gevallen gaat het echter om diabetes type 2 (vroeger ook ‘ouderdomsdiabetes’ genoemd). Diabetes type 2 kent meestal een sluimerend verloop, waardoor het soms jaren onopgemerkt blijft. Wie een verhoogd risico loopt, kan de evolutie naar diabetes type 2 met meer dan de helft voorkomen door een gezonde leefstijl aan te houden.
MYTHE 5: diabetes is besmettelijk
Gelukkig kan je geen diabetes ontwikkelen door in contact te komen met iemand die diabetes heeft. Diabetes is immers geen infectieziekte, maar een slecht functioneren van het lichaam.
MYTHE 6: diabetes is te genezen
Zo ver zijn we helaas nog niet: diabetes is een chronische aandoening die permanente aandacht vraagt. Gezond en evenwichtig eten, voldoende bewegen, zelfzorg, het nauwgezet opvolgen van de bloedsuikerwaarden, en als het nodig is op tijd medicatie toedienen: het hoort er allemaal bij voor iemand met diabetes. Op dit moment kan de alvleesklier zich nog niet opnieuw herstellen en blijft medicatie dus soms helaas nodig om de bloedsuikerspiegel te regelen. Met een aangepaste leefstijl en de juiste medicatie kan diabetes vandaag doeltreffend behandeld worden en kunnen langetermijncomplicaties zoals hart- en vaatziekten, nierproblemen, oogaandoeningen of diabetesvoet voorkomen worden.
