Aanklacht in VS om afluisterprogramma’s
Aanklacht in VS om afluisterprogramma’s
Een brede coalitie van Amerikaanse burgerrechtenorganisaties, kerken en andere belangenorganisaties heeft dinsdag een rechtszaak ingediend om de afluisterpraktijken van inlichtingendienst NSA een halt toe te roepen.
De zaak werd ingediend door de Electronic Frontier Foundation, die de verschillende groepen vertegenwoordigt, en is gericht tegen de NSA, het ministerie van justitie, en de FBI.
De groepen zeggen in de aanklacht dat ze ageren tegen ‘een illegaal, ongrondwettelijk en wijdverbreid elektronisch afluisterprogramma’.
De klagers eisen dat de overheid alle verzamelde informatie vernietigt en dat een jury over de zaak beslist.
Indieners
De aanklacht is ingediend door onder meer de Eerste Unitaristische Kerk van Los Angeles, de Council on American Islamic Relations Foundation, Greenpeace, Human Rights Watch en Students for Sensible Drug Policy.
De aanklacht volgt op de onthullingen van klokkenluider Edward Snowden over de afluisterpraktijken van de NSA.
De VS tapt op grote schaal internetcommunicaties af via het programma PRISM van inlichtingendienst NSA. NUtech beantwoordt vijf vragen over het systeem.
Bekijk ook dit filmpje eens! Een gluur oog in de winkels?
Op 3 minuut 50
Tijd voor lange tafelkleden om onze hoofden wtf…is dit?
Waar gaan we naar toe een enge wereld, die lijkt op een pc, game wereld?
En dan…? En dan?????
Ik wil dit niet dus eh? Dat is toch geen vrijheid meer zoiets? Walgelijk gewoon…afschuwelijk!!!!!!!
Wat is PRISM?
PRISM is een digitaal spionageprogramma van het Amerikaanse National Security Agency (NSA). De inlichtingendienst verzamelt op grote schaal communicatieverkeer, waaronder e-mails, telefoontjes en informatie van sociale media.
In een Powerpoint-presentatie, die werd gezien door de Guardian, worden negen techbedrijven genoemd waarvan informatie wordt ingewonnen: Microsoft, Yahoo, Google, Facebook, Paltalk, Youtube, Skype, AOL en Apple.
Nieuwe slides die eind juni gepubliceerd werden door de Washington Post tonen aan dat Microsoft zich eind 2007 als eerste bij het programma aansloot, eind 2008 gevolgd door Yahoo. In 2009 volgden Google, Facebook en Paltalk. Apple was in oktober 2012 het laatste bedrijf om deel te nemen aan het PRISM-programma.
Opgehaalde informatie omvat onder meer e-mail, chat, video’s, foto’s en VoIP-gesprekken (bijvoorbeeld via Skype).
Er zou met name informatie worden verzameld over mensen die zich buiten de VS bevinden, of Amerikanen die met het buitenland communiceren. Het zou echter ook mogelijk zijn om binnenlands internetverkeer af te luisteren.
Hoe werkt het?
Hoe dit precies werkt, is nog niet geheel duidelijk. De PowerPoint-presentatie over PRISM spreekt van ‘verzameling direct vanaf de servers’ van de genoemde techbedrijven. Alle bedrijven ontkennen echter dat zij hieraan meewerkten, of dat ze überhaupt wisten dat PRISM bestond.
Wie het aan het rechte eind heeft, is vooralsnog onduidelijk. Nieuwe PowerPoint-documenten die eind juni werden gepubliceerd door de Washington Post, suggereren dat de NSA een melding krijgt, waneer een gebruiker die als doelwit aangemerkt staat bepaalde handelingen verricht, zoals inloggen op een server.
Dit lijkt erop te wijzen dat de NSA toegang heeft tot de servers van grote internetbedrijven. Om een doelwit in het programma op te nemen, moet er echter wel een procedure worden doorlopen via een geheime rechtbank. Dit lijkt de claim van directe toegang tot servers van de genoemde techbedrijven juist tegen te spreken. Hoe vaak dergelijke aanvragen plaatsvinden en hoeveel informatie dan wordt opgevraagd, blijft nog onduidelijk.
De nieuwe PowerPoint-presentaties die eind juni werden geopenbaard, tonen wel aan dat de inlichtingendienst via de grote internetbedrijven toegang krijgt tot e-mails, chatgesprekken, video’s, foto’s en andere opgeslagen gegevens. Welke soorten data de bedrijven precies aanleveren, verschilt per bedrijf.
Enkele bedrijven hebben al bekendgemaakt hoeveel verzoeken zij krijgen. Bij Facebook ging het om gegevens van 18.000 tot 19.000 accounts in de laatste zes maanden van 2012. Bij Microsoft ging het om 31.000 tot 32.000 mensen. Bij Apple ging het in een periode van zes maanden om zo’n 10.000 accounts.
Zeker is ook dat de overheid automatisch ‘metadata’ over communicaties verzamelt. Vlak voordat het PRISM-programma openbaar werd, lekte ook al een document uit waaruit bleek dat de Amerikaanse provider Verizon gegevens over miljoenen klanten doorgeeft aan de Amerikaanse overheid.
Van alle gesprekken zouden telefoonnummers, locaties, gespreskduur en tijd worden geregistreerd en automatisch worden overhandigd aan de de NSA.
The Guardian schrijft ook over een NSA-programma met de naam Boundless Informant. Dat brengt grote hoeveelheden metadata van het internet in kaart, bijvoorbeeld de verzender en ontvanger van een e-mail. De inhoud van e-mails zou minder in de gaten worden gehouden.
Op een kaart is te zien dat de NSA in maart 2013 maar liefst 97 miljard stukjes data in kaart bracht. Een groot deel van die gegevens werd verzameld uit het Midden-Oosten, maar er kwamen ook 3 miljard stukjes metadata uit Amerikaanse netwerken.
Is het legaal?
Het verzamelen van informatie gebeurt onder de Foreign Intelligence Surveillance Act, oftewel FISA. Deze wet maakt het mogelijk voor de overheid om gebruikersdata op te vragen.
Hiervoor moet een rechter echter wel toestemming geven. Daarom bestaan er speciale FISA-rechtbanken waar in het geheim verzoeken kunnen worden ingediend. Het aantal FISA-verzoeken en de hoeveelheid informatie die door de overheid wordt opgevraagd zijn geheim.
De Washington Post meldt dat FISA-verzoeken steeds breder zijn geworden. Tijdens de Bush-administratie zouden advocaten FISA-rechters ervan hebben overtuigd dat hele datasets in één keer kunnen worden opgevraagd.
Zo kunnen grote hoeveelheden data van Amerikaanse bedrijven worden verzameld, zo lang de overheid ervoor zorgt dat er procedures zijn die ervoor zorgen dat het verzamelen van data over Amerikaanse burgers beperkt blijft.
De voormalige generaal Jeh Johnson zei onlangs in een speech dat FISA-verzoeken bijna nooit worden geweigerd. Het verzamelen van gegevens kan dus op grote schaal gebeuren. Zo gauw een rechter een verzoek goedkeurt, zijn bedrijven verplicht de gevraagde informatie te overhandigen. Alle genoemde techbedrijven zeggen te voldoen aan wettelijke verzoeken.
Google ontkent echter dat er brede verzameling plaatsvindt, zoals in het geval van Verizon. Data die wordt opgevraagd wordt door Google aangeleverd via een beveiligde FTP-verbinding of zelfs in persoon, stelt het bedrijf.
Hoe kwam dit aan het licht?
Klokkenluider Edward Snowden is de bron van de gelekte NSA-documenten. Hij heeft er voor gekozen om zijn identiteit vrij te geven. In een interview met de Guardian vertelt hij dat hij de documenten lekte omdat hij vindt dat de reikwijdte van de Amerikaanse surveillancestaat bekend moet worden.
Snowden werkte op Hawaii voor de NSA. Hij nam een paar weken vrij en vertelde tegen zijn baas dat hij zijn epilepsie liet behandelen. Ondertussen vluchtte hij naar Hong Kong. Zelfs aan zijn familie en vriendin vertelde hij niet wat hij van plan was.
Snowden zegt asiel te willen aanvragen in een land dat hem zal beschermen. Eerder zei hij daarvoor IJsland in gedachten te hebben. Op 23 juni vroeg Snowden politiek asiel aan in Ecuador. Dat land verleende eerder al asiel aan Wikileaks-klokkenluider Julian Asange.
Snowden zou van plan zijn geweest via Cuba naar Ecuador te vliegen, maar zijn reis strandde in de Russische hoofdstad Moskou. Daar verblijft Snowden in de transitzone van luchthaven Sjeremetjevo. De VS eist de uitlevering van Snowden, maar Rusland weigert. De Russische president Poetin zegt dat zijn land Snowden niet zal uitleveren, op voorwaarde dat hij stopt met het verspreiden van voor bondgenoot VS schadelijke informatie.
Snowden heeft ondertussen in 21 landen politiek asiel aangevraagd, waaronder in Nederland. Die poging wordt van meerdere kanten echter bij voorbaat al kansloos genoemd.
Wat gebeurt er nu?
President Obama verdedigde de grootschalige inwinning van informatie onlangs nog door te zeggen dat dit een belangrijk wapen was in de strijd tegen terrorisme. Ook de directeur van de nationale inlichtingendiensten van de VS, James Clapper, zei dat de verzamelde informatie ‘behoort tot de meest waardevolle buitenlandse inlichtingen die we verzamelen’.
Er zijn echter ook veel mensen boos op de Amerikaanse overheid. Burgerrechtenorganisaties zeggen dat de spionage van de NSA te ver gaat. De Amerikaanse grondwet zou het verbieden om zonder een redelijke verdenking mensen in de gaten te houden.
Volgens de Nederlandse organisatie Bits of Freedom werkt ook Nederland aan het bespieden van burgers. De organisatie roept Nederlandse klokkenluiders op om naar voren te treden en wil dat de overheid stopt met plannen voor het aftappen van internetverkeer.
Edward Snowden hoopt zelf dat de gelekte documenten zullen leiden tot nieuw beleid. “Mijn grootste angst wat betreft de uitkomst van deze lekken is dat niets zal veranderen”, vertelde hij aan de Guardian. “Het enige dat de activiteiten van de surveillancestaat inperkt is beleid.”
Lees al het laatste nieuws over PRISM in ons dossier
Door: NU.nl/Jeroen Kraan
