web analytics
11:11 Dubbele getallen
Politiek-EliteMaatschappij & Psyche

STOP WERKEN ZONDER LOON!

‘Je bent gewoon een speelbal’
STOP WERKEN ZONDER LOON!

Sigh yes friends one day I'll be back

De economische crisis is voorbij, riep het Centraal Planbureau vorig jaar vol bravoure. De Nederlandse economie groeit, de koopkracht stijgt en de werkloosheid daalt. Toch zijn de naweeën nog stevig voelbaar voor honderdduizenden mensen, die als gevolg van de crisis hun baan verloren en na jaren nog naarstig zoeken naar werk.

Om deze werkzoekenden aan een baan te helpen, is er de Participatiewet. De uitvoering hiervan is neergelegd bij de gemeenten. Door middel van bijvoorbeeld leer-werktrajecten moet een werkzoekende weer aan de slag kunnen. Dat klinkt goed, maar de realiteit is dat werkzoekenden in talloze gevallen slachtoffer worden van intimidatie en loze beloftes.

Tegenprestatie
Maaike Zorgman maakt de perikelen als bestuurder van FNV Uitkeringsgerechtigden van dichtbij mee. ‘De Participatiewet is bedoeld om re-integratie te bevorderen. Mensen worden bij een bedrijf tewerkgesteld en behouden als tegenprestatie hun bijstandsuitkering. Zo doen ze werkervaring op, wat de afstand tot de arbeidsmarkt zou moeten verkleinen. Maar leg mij eens uit wat iemand die voorheen projectmanager was bij een ICT-bedrijf, leert van werken in de groenvoorziening of het inpakken van Hello Fresh-pakketjes? Zo iemand heeft behoefte aan een baan, niet aan ingezet worden als goedkope arbeidskracht. De gemeente is verplicht om maatwerk te bieden, maar in plaats daarvan nemen ze het niet zo nauw met de regels. Misschien zelfs wel bewust, want in veel van deze trajecten wordt goed verdiend aan de arbeid die zo’n werkzoekende verricht.’

Dat zit zo: stel, je bent werkloos. De gemeente staat je bij in het zo goed en snel mogelijk terugkeren op de arbeidsmarkt. Tegelijk verplicht die gemeente je deel te nemen aan een re-integratietraject en het doen van een tegenprestatie, in de vorm van onbetaald werk. Weiger je, dan verlies je je uitkering. Een aardig pressiemiddel, want hoe betaal je dan je maandelijkse lasten en dagelijkse boterham? Je kunt dus niet anders dan het werk accepteren, bijvoorbeeld in de groenvoorziening of in een distributiecentrum. Je doet hetzelfde werk als je collega’s, alleen krijg je niet hetzelfde salaris. Nee, je behoudt enkel je bijstandsuitkering. Werken zonder loon noemen we dat. Daarmee word je een verdraaid goedkope kracht voor het bedrijf. De gemeente pikt in veel gevallen als veredeld uitzendbureau ook nog een graantje mee. Zoals Leeuwarden, die op deze manier in zes maanden tijd zo’n 23.000 euro binnenhaalde. Over de rug van de werkzoekenden, die niets van die verdiende euro’s terugzagen. Een verdienmodel is geboren.

Being too busy to work out is a lame excuse

Oneerlijk
Deze constructie is niet alleen nadelig voor werkzoekenden, zegt Zorgman. ‘Als FNV zijn we faliekant tegen werken zonder loon. Je slaat er de bodem mee weg onder het loongebouw. Bedrijven kiezen er bewust voor om zo veel mogelijk uitkeringsgerechtigden in te huren, omdat die veel minder kosten dan wanneer ze iemand normaal cao-loon moeten betalen. De loonkosten gaan omlaag en daarmee hun productiekosten, zodat ze het werk goedkoper aan kunnen bieden. Dat zorgt voor oneerlijke concurrentie, want bedrijven die wel eerlijk loon betalen, kunnen alleen mee wanneer ook zij besparen op de lonen. Op deze manier wordt concurrentie op arbeidsvoorwaarden in de hand geholpen. Dat mag nooit gebeuren!’

Onzekerheid
De Participatiewet zou moeten zorgen voor werkzekerheid, maar zorgt juist voor veel ónzekerheid. Ook voor mensen die op dit moment een contract hebben. Zorgman: ‘Als jouw contract afloopt, kan het zomaar zijn dat je werkgever ervoor kiest om je contract niet te verlengen. In plaats daarvan wordt een uitkeringsgerechtigde tewerkgesteld die jouw werk overneemt, maar dan zonder daar dat loon voor te krijgen. Verdringing noemen we dat. Dat daarmee vakkennis verloren gaat, is blijkbaar niet van belang. Daar zijn talloze voorbeelden van. De horeca trekt aan, dus worden werkzoekenden uit de detailhandel daar geplaatst als hospitality-medewerkers. Terwijl er talloze horecamensen met ervaring werkloos thuis zitten en dolgraag die baan willen hebben. Denk ook aan de productiehallen van PostNL. Mensen werken er langdurig zonder loon. Na afloop krijgen ze in het gunstigste geval een kortdurend contractje. Zodra dat voorbij is, staan ze weer op straat en wordt de volgende groep gratis aan het werk gezet. Of de schoonmaakster die wordt ontslagen en vervolgens met behoud van uitkering datzelfde werk moet doen. Dat is toch de wereld op z’n kop?’

Too many people hinge their worth on external factors when they really need to look inward and extend value to others.

Al met al heeft het beleid een enorme invloed op de arbeidsmarkt. Zeker tienduizend voltijdsbanen zijn op deze manier verdwenen. Banen, waarvoor iemand een normaal salaris zou ontvangen. Daar ondervinden we uiteindelijk allemaal de gevolgen van. Vanwege de oneerlijke concurrentie, die doorvloeit naar andere sectoren. Maar op de lange termijn ook aan de Nederlandse schatkist en pensioenfondsen. Werkgevers dragen namelijk voor dit gratis werk geen WW-, AOW-, zorg- en pensioenpremies af. De naweeën van de Participatiewet voelen we op den duur dus allemaal in de portemonnee.

Gelijk werk, gelijk loon
Mogen we de Participatiewet dan als mislukt bestempelen? ‘Ja, zeg dat wel’, bevestigt Zorgman. ‘Deze wet is vooral gericht op het straffen van werklozen. Er is nog steeds een banentekort, maar dat pakken ze niet aan. Jaarlijks wordt er 2 miljard euro uitgegeven aan de re-integratie van werkzoekenden, maar het zijn vooral gemeenten zelf en re-integratiebureaus die er iets mee opschieten. Werklozen krijgen er geen baan door en de re-integratie sluit niet aan bij de wensen en mogelijkheden van henzelf en die van de arbeidsmarkt. Daarom moeten we hier met z’n allen tegen strijden. Juist ook door de mensen die wél in dienst zijn van een werkgever. Uitkeringsgerechtigden worden monddood gemaakt, geïntimideerd. Ze komen niet in verweer, omdat ze anders hun uitkering verliezen. Heb je een contract, dan sta je veel sterker en kun je opkomen voor de belangen van jou en je collega’s. Doe je dat niet en overkomt jou dat je wordt verdrongen, dan sla je jezelf voor de kop. Dus trek samen op, strijd voor gelijke rechten. Dat is ook voor je eigen toekomst beter.’

Working on this!

‘IK KREEG EEN FICTIEF PERSONEELSNUMMER’

Marieke van ‘t Hart, 51 jaar

‘Ik heb jarenlang in de verkoop gewerkt, vooral als accountmanager in de buitendienst. Dus toen ik als verkoopmedewerker aan de slag kon in een winkel van De Tuinen, was m’n eerste gedachte dit kan ik al, wat leer ik dan nog van zo’n leertraject?. Maar aan de andere kant was ik ook zo blij. Eindelijk weer een baan, al bleek het te gaan om werk met behoud van uitkering. Er werd me verteld dat ik tijdens die periode scholing kreeg en uiteindelijk een normaal contract zou krijgen. Natuurlijk wil je het liefst volwaardig betaald krijgen voor het werk dat je doet, maar ik hield mezelf voor dat het maar een halfjaartje zou duren en ik daarna eindelijk weer zelfvoorzienend zou zijn. Daar bleek dus niets van waar. Ik heb me het rambam gewerkt, laten zien wat ik kon. Ik werd niet als volwaardig gezien: ik kreeg een fictief personeelsnummer en geen toegang tot het intranet. Dat voelde vernederend. Je trots wordt gekrenkt en je kunt je mond niet opentrekken, want je bent je maar al te bewust van de positie waarin je verkeert. Je kunt niet anders dan schikken en slikken. En echt hoor, ik mocht m’n directe collega’s stuk voor stuk. Je bent werkloos en vecht tegen het stigma dat je niets kunt en anders toch alleen maar thuis op de bank zou zitten. Toch heb ik m’n mond nooit opengetrokken tegenover hun, ik wilde niet het nest bevuilen. Maar geloof me, je voelt je waardeloos. Niet alleen op het werk, ook thuis. Ik durfde m’n familie niet eens te vertellen wat ik deed, ik schaamde me kapot.

Toen de zes maanden voorbij waren zou ik een volwaardig contract aangeboden krijgen. Maar ik mocht niet eens bij mijn eigen contractbespreking zitten! Dat gesprek werd gevoerd door een manager van De Tuinen en een medewerker van de gemeente. Ik zou een contract moeten ondertekenen waarvan ik de inhoud niet eens kende! Uiteindelijk bleek het een contractje te zijn voor 24 uur. Daarmee schoot ik helemaal niets op, ik was nog steeds niet zelfvoorzienend. Echt hoor, er wordt je een mooi beeld voorgehouden en je doet álles om dat contract te verdienen, maar het is een wassen neus. Je wordt gewoon besodemieterd. Je bent niets anders dan een speelbal, een gratis werknemer die net zo makkelijk weer opzij wordt gezet voor een ander.’

Naam en leeftijd zijn gefingeerd

Life is too short to hide your feelings..

‘WAAROM KRIJGEN ZIJ WÉL BETAALD EN IK NIET?’

Bjorn Riepen, 34 jaar

‘Dit is nu het tweede jaar dat ik tewerk ben gesteld in de groenvoorziening. Vooraf werd me een mooi verhaal voorgehouden over scholing en re-integratie. Laat me niet lachen, het is het werkbedrijf helemaal niet te doen om re-integreren. Ze willen je gewoon gratis aan het werk hebben en het is juist hun opzet om je lang in dat traject te houden. Zo kunnen ze over jouw rug aan je blijven verdienen. Het interesseert ze helemaal niet wat jij graag wilt, waar jij iets aan hebt. Ik ben gediplomeerd banketbakker en vorkheftruckchauffeur. Daarnaast heb ik gewerkt als stratenmaker, schilder en loodgieter. Ik pak alles aan. Maar wat leer ik van schoffelen? Dat kan iedereen en helpt mij echt niet aan een normale baan. En volgens mij is dat wel de opzet van zo’n traject, toch? Ik heb al zo vaak gevraagd om hulp van de gemeente. Omscholing, wat dan ook. Maar meedenken hoef je niet te verwachten. En je wordt als een klein kind behandeld, zowel door de re-integratiecoach als het werkbedrijf. Bij het minste of geringste wordt al gedreigd dat je je uitkering kwijtraakt, ook al ben je doodziek. Ze zetten de mensen constant onder druk. Dat begint al met de tekst die onder alle uitnodigingsbrieven staat. “Deze uitnodiging is niet vrijblijvend.” Dat zet meteen de toon. Je wordt gedwongen. Ik werk in Lelystad. Daar zijn twee bedrijven in de groenvoorziening. Bij het ene bedrijf worden mensen gewoon betaald volgens de cao, bij het andere werk ik, 32 uur per week. En wij krijgen dus helemaal niks, afgezien van dat we onze uitkering behouden. Elke dag ga je naar het werk en vraag je je af: waarom krijgen zij wel betaald en ik niet? Maar toch ga je maar weer. Je kunt niet anders, want hoe moet je anders je rekeningen betalen? Het enige wat me nu nog motiveert om te gaan zijn m’n collega’s. Mede voor hun trek ik m’n mond open. We zitten allemaal in hetzelfde schuitje. Hoe met ons wordt omgegaan, dat kan niet langer. We worden uitgebuit, misbruikt. Zo ga je niet met mensen om.’

Working on this one...

www.fnv.nl/zonderloon

Gerelateerde artikelen

Back to top button
Close

Een Adblocker gedecteerd

AngelWings.nl wordt mede mogelijk gemaakt door advertenties ♥Support ons door je ad blocker uit te schakelen♥