Astrologie en wetenswaardigheden wat hoort bij een planeet

Astrologie

De planeten

 

“Zoals boven, zoals beneden”, voor onze voorouders was dit niet alleen een metafoor, het vertegenwoordigde de hoeksteen van de Middeleeuwse kosmologie. Alles, maar dan ook alles werd volgens deze filosofie geleid door de bewegingen van de planeten en sterren aan de hemel. Hun veronderstelde kwaliteiten werden gereflecteerd in alle dingen op Aarde, levende en dode materie, stenen, mineralen, dieren, planten en mensen. Terwijl de planeten hun weg vervolgden langs de Zodiak, veranderde hun uitwerking door de invloed van het sterrenbeeld waardoor heen zij zich verplaatsten, naar gelang het karakter en de kwaliteiten van dat sterrenbeeld. Verder werd alles in het universum niet alleen bepaald door de Planeten, er waren ook de vijf elementen: Ether – het primaire element dat alles doordrong, energie, te vergelijken met het Chinese begrip “chi”, of het begrip uit de Yoga “Prana”.

Vuur
met als eigenschappen heet en droog

Lucht
met als eigenschappen koud en droog

Aarde
met als eigenschappen heet en vochtig

Water
met als eigenschappen koud en vochtig

Deze elementen werden geïnterpreteerd op een spirituele, metafysische manier, en niet altijd letterlijk. De basis werd gevormd door het idee dat Ether alles doordrong. De Zodiak werd beschouwd als een soort archetypische blauwdruk, door welke de elementen zich manifesteerden in de wereld van de materie, deze wereld werd beschouwd als enkel maar een zwakke afspiegeling van de geestelijke wereld. De eigenschappen van een teken werd dus eerst gedefinieerd door het element dat het beheerste, de planeten vertegenwoordigden de dynamische krachten die de eigenschappen vormden.

Voor moderne mensen zijn deze ideeën vaak moeilijk te bevatten, maar ze zijn essentieel voor het begrijpen van de context waarin de Signatuurleer werd geformuleerd. De menselijke geest heeft de eigenschap om zijn omgeving te willen begrijpen, om patronen te ontdekken, te classificeren, kortom, om orde uit chaos te scheppen. In het prerationalistische tijdperk werden de spirituele eigenschappen van de materiele wereld erkend door de vroege wetenschappers en filosofen. Hun concept en uitleg van het Universum waren gedompeld in mystiek symbolisme en archetypen, de basis hiervoor werd gelegd door de principes van de astrologie, de oudste wetenschap in de geschiedenis. Volgens deze kosmologie werden de planetaire energieën gereflecteerd door de vier rijken van het bestaan en lieten zijn hun signatuur achter op alle aspecten van de materiele en niet-materiële wereld.

Het is niet de bedoeling van dit artikel om diep in te gaan op elke Planeet, Element en Teken van de Zodiak. Maar om de Signatuurleer te begrijpen is het essentieel sommige basisbegrippen en de manier waarop ze zich manifesteren te formuleren:

 

De Zon
De Zon vertegenwoordigt de levenskracht in alles, het symboliseert de principes van kracht, rechtvaardigheid, deugd en eer. De Zon heerst over het domein van het logisch verstand (linker hersenhelft) en helderheid, bewustzijn, zelfbewustzijn en trots, gezondheid, integriteit, doorzettingsvermogen en creatieve energie.

Metaal – Goud
Mineraal – Diamant
Dieren – Leeuw, Adelaar en andere nobele wezens die de koninklijke kracht van de Zon vertegenwoordigden.
Sterrenbeeld – Leeuw
Element – Vuur

In het plantenrijk is het wat ingewikkelder, omdat iedere planeet verantwoordelijk is voor een specifiek deel van het groeiproces in alle planten, maar ook voor sommige gehele planten. Zo zorgt het Zonprincipe ervoor dat planten naar het licht groeien, wat zich manifesteert in rechte, omhoog groeiende stelen en bloemen met heldere, vurige kleuren, variërend van lichtgeel tot helderoranje. Alle groeien graag op zonnige plaatsen en reageren op de bewegingen van de Zon. Hun smaak is vaak aromatisch.

Enkele Zonneplanten:

Zonnebloem – Helianthus annuus, volgt de Zon.
St. Janskruid – Hypericum perforatum, van een zeer helder, bijna juichend geel, deze plant kan het best ’s morgens geoogst worden, voordat de Zon op zijn hoogst staat, het gehalte aan olie is dan het hoogst.
Goudsbloemen – Calendula officinalis, ook al zo’n echte Zonnevolger.
Tormentil – Potentilla erecta, als kleine Zonnetjes op het groen.
Toverhazelaar – Hamamelis virginiana, één van de eerste bloeiers in het voorjaar, als een soort groet aan de Zon, met heldergele bloemen aan de nog kale takken.
Heliotroop – Heliotropium arborescens, een uitzondering op de regel, een plant met donkerviolette bloemen, die echter wel de Zon volgen.
Ogentroost – Euphrasia stricta, het geneeskrachtige kruid voor het oog (zie menselijke fysiologie).

In de menselijke fysiologie heerst de Zon over het hart, het bloed, de hersenen en de ogen, traditioneel het rechteroog bij mannen en het linkeroog bij vrouwen. De Zon symboliseert vitaliteit, de krachten voor het herstel en weerstand tegen ziekten.

De Maan
De Maan vertegenwoordigt het uit de Chinese filosofie afkomstige Yinprincipe, van ontvankelijkheid gevoel en verlangen. De Maan heeft een verwantschap met water, zij heerst over het rijk van de nacht, het onderbewuste, de wereld van de dromen, fantasieën en verbeelding (rechter hersenhelft). Haar expressie is door empathie, intuïtie en verzorging.

Metaal – Zilver
Mineralen – Maansteen en Labradorite
Dieren – Uilen, Vleermuizen, dieren met een verondersteld verzorgende natuur zoals runderen (denk hierbij ook aan de melk van deze dieren, de witte kleur hiervan is ook een symbool van de Maan), die zelfs een symbolische Maan op hun kop dragen in de vorm van horens (ook een symbool van de Moedergodin). Ook zeedieren als vissen en schaaldieren.
Sterrenbeeld – Kreeft
Element – Water

In het plantenrijk kunnen dezelfde principes gevolgd worden, de Maan heerst over alle ontkiemende processen. De Maansignatuur is verder te vinden in vlezige, waterige bladeren, en vruchten als pompoenen en komkommers, en in planten die ’s nachts bloeien en geuren, verder in water – en oeverplanten. Een melkachtig sap is ook een teken van de Maan. Maanplanten zijn vaak verzachtend, pijnstillend, verdovend en soms geestverruimend. De bloemkleur varieert van allerlei blauwachtige tinten tot pastelkleuren.

Enkele Maanplanten

Aloë – Aloë vera, denk aan de vlezige bladeren en het sap van deze plant, werkt ook verzachtend.
Blaaswier – Fucus vesiculosus, een zeewier, denk aan de invloed van de Maan op de getijden.
Kalmoes – Acorus calamus, een waterplant die veel langs oevers staat.
Kokosnoot – Cocos nucifera, de melkachtige vloeistof en de vorm zijn een indicatie voor de signatuur.
Jasmijn – Jasminum officinale, een plant die ’s nachts op haar sterkst ruikt, voor de etherische olie bestemde Jasmijn wordt dan ook ’s nachts geoogst.
Kaasjeskruid – Malva sylvestris, een zeer zachte verzorgende plant.
Papaver – Papaver somniferum, door het melkachtige sap, de geestverruimende en pijnstillende werking een uitgesproken Maanplant.
Wilg – Salix alba, verzorgend, pijnstillende, staat veel aan de waterkant, de bladeren lijken van zilver als ze in de wind bewegen.
Egyptische Blauwe Lotus – Nymphaea caerulea, geurt, heeft een prachtige blauwe kleur en is licht geestverruimend.

In het menselijk lichaam heerst de Maan over de baarmoeder, vruchtbaarheid, de borsten, maag en lichaamsvloeistoffen. Verder regeert de Maan over het astrale of droomlichaam en het onderbewuste.

Mercurius
De Planeet die genoemd is naar de God van de Handel, de Boodschapper der Goden, vertegenwoordigd de eigenschappen van snelle verandering, transmutatie, leren en groeien. En deze eigenschappen maken het mogelijk zich snel aan te passen en heen en weer te reizen tussen de werelden. In de Griekse mythologie brengt Mercurius boodschappen van mensen over aan de Goden op de Olympus, hij kan zelfs de Onderwereld binnengaan en deze weer verlaten als begeleider van zielen op hun laatste reis. Verder wordt Mercurius geassocieerd met handel, reizen, oplichterij en geneeskunst. Metaal – Kwikzilver

Mineralen – Agaten, verder stenen met veel beweging en patronen in zich.
Dieren – Apen, Honden en andere slimme, snelle dieren, maar ook een aantal vogels.
Sterrenbeeld – Tweeling en Maagd
Element – Lucht

In het plantenrijk vertegenwoordigd Mercurius de snelle groei van jonge planten, verder klimplanten, die zich makkelijk door en langs andere planten bewegen, ze blijven flexibel en verhouten nooit. De bloemkleuren zijn niet specifiek, maar de bloemen zijn wel vaak klein. Hun genezende eigenschappen zijn zeer divers, vochtdrijvend, purgerend, bevorderen de spijsvertering, gaan flatulentie tegen en brengen verlichting in kwalen van de luchtwegen, verder hebben ze een rustgevende en stabiliserende werking op het zenuwstelsel.

Enkele Mercuriusplanten

Lavendel – Lavandula angustifolia, een van de vele Lipbloemigen (Pepermunt, Marjolein, Malrove, Bergamot), die onder Mercurius vallen, het kruid heeft een gunstige invloed op het zenuwstelsel, met name bij hoofdpijn en slaapproblemen.
Venkel – Foeniculum vulgare, een uitstekend kruid voor de spijsvertering, ook vergelijkbare planten als Dille, Karwij, Selderij en Peterselie.
Bitterzoet – Solanum dulcamara, een klimplant die zich door het struikgewas heen beweegt, met kleine bloemen, heeft een werking op het zenuwstelsel.
Sennepeul – een sterk laxerend kruid.

In de menselijke fysiologie heerst Mercurius over de intellectuele eigenschappen van de hersenen, het zenuwstelsel en de ingewanden.

Venus
Venus, de Godin van de Liefde en Schoonheid symboliseert het genotsprincipe. Alle schone en fraaie dingen vallen onder haar. Vreedzaamheid, harmonie en balans zijn haar eigenschappen. Metaal – Koper

Mineralen – groen zoals de Smaragd en de Malachiet, of roze zoals de Rozenkwarts
Dieren – Duiven, Herten, Antilopen, Zwanen, Katten en Konijnen en andere zachtmoedige, zich snel voortplantende dieren.
Sterrenbeeld – Stier en Weegschaal
Element – Aarde en Lucht

In het plantenrijk heerst zij over de bladeren en de bloemen (voortplantingsorganen van de plant). Vele geneeskrachtige planten vallen onder haar Hun kracht is vaak verkoelend, reinigend en verzachtend, ze hebben vaak vochtafdrijvende eigenschappen. De bloemkleuren variëren van groenwit tot alle kleuren roze, vele hebben een heerlijke geur, vaak bevorderen ze de schoonheid, hebben een werking op de huid en het haar bijv. Ook hebben ze een werking op de vrouwelijke geslachtsorganen.

Enkele Venusplanten

Roos – Rosa sp., de Koningin der Bloemen, symbool van eeuwige liefde en schoonheid, met een heerlijke geur.
Vlier – Sambucus nigra, ook weer een plant met een lekkere geur en een lieflijke uitstraling, een kalmerende werking op het zenuwstelsel.
Grote Klis – Arctium lappa, een van de bekendste kruiden voor de huid en het haar, bevorderd de schoonheid.
Vrouwenmantel – Alchemilla sp., zachte en ronde uitstraling en een specifieke werking op de vrouwelijke geslachtsorganen, nog enkele andere Venusplanten met deze werking, Duizendblad, Moederkruid, Boerenwormkruid.
Kers – Prunus avium, rond en sappig, ook de Perzik, de Appel, de Braam, de Peer, de Banaan, de Aardbei, de Framboos en de Avocado vallen onder Venus.
Vele geurende planten, de Sering, de Hyacint, de Narcis, de Mirte, de Lathyrus, Vanille, de Magnolia e.d.
Berk – Betula pendula, de witte, elegante Berk, met zijn werking op huid en haar, een typische Venusboom.

In de menselijke fysiologie gaat Venus over de voortplantingsorganen en de nieren die verantwoordelijk zijn voor de innerlijke reinheid en de vloeistoffenbalans.

Mars
Mars, de Planeet genoemd naar de roekeloze God van de Oorlog vertegenwoordigt moed, kracht, ambitie en doorzettingsvermogen. Zonder deze eigenschappen van Mars zou er nooit iets van de grond komen, de kracht van Mars is dus niet per definitie negatief. Maar Mars is niet gemakkelijk van aard, hij kan grof, agressief en scherp zijn. Metaal – IJzer

Mineralen – Robijn en andere vurige rode stenen
Dieren – Haai, Hyena en andere agressieve en gevaarlijke dieren.
Sterrenbeeld – Ram en Schorpioen
Element – Vuur

In planten manifesteert Mars zich in de stampers van alle bloemen (vroeger dacht men dat dit het mannelijke deel van de plant was), en in dorens en stekels e.d., de bloemen zijn meestal rood en de smaak heet en peperig, ook lancetvormige bladeren zijn vaak een teken van Mars. Veel pioniersplanten worden met Mars in verband gebracht. De geneeskrachtige eigenschappen stimuleren de bloedsomloop (met name het hart zelf), verhogen de weerstand (met name het eigen afweersysteem van het lichaam wordt gestimuleerd), vaak bevatten ze veel vitamine C, werken ontsmettend.

Enkele Marsplanten

Brem – Cytisus scoparius, een echte pionier, kan barre omstandigheden aan, zeer sterk, Marskracht.
Knoflook – Allium sativum, krachtige desinfectans en reiniger, stimuleert de bloedsomloop en het hart.
Hulst – Ilex opaca, de stekelige aard zegt genoeg.
Brandnetel -Urtica urens, weer zo’n krachtige pionier, die in het menselijk lichaam ook de strijd aangaat met het kwaad, zeer veel vitaminen en mineralen, verhoogt de afweer in het lichaam, goed voor de mannelijke geslachtsorganen.
Distels – Carduus sp. – krachtige reinigers van met name de lever, veel weerstand.
Spaanse peper – Capsicum sp., alle soorten bevatten enorme hoeveelheden vitamine C, scherpe smaak, krachtige ontsmetters.
Mierikswortel – Armoracia rusticana, zeer verwarmend en ontsmettend, stimuleert de bloedsomloop.
Meidoorn – Crataegus oxyantha, een plant met lieflijke bloemen, die onder Venus vallen, maar met doorns die het een Marsplant maken, krachtige werking op de hartspier.

In het menselijk lichaam is Mars de heerser over het hart, de galblaas, spieren, klieren en de mannelijke geslachtsorganen.

Jupiter
Jupiter de planeet die genoemd is naar de Romeinse Oppergod, hij belichaamt de principes van vrijgevigheid, overvloed, rechtvaardigheid en het volwassen worden. Zijn karakteristieken zijn grandeur, eer, tolerantie en wijsheid, maar hij is ook de zoeker naar spiritualiteit en symboliseert geloof, hoop, ethiek en moraal. Metaal – Tin

Mineralen – paarse stenen als Amethist en Lovuliet
Dieren – groot en machtig als Jupiter zelf, zoals de Beer en de Olifant, dieren die zo groot zijn dat ze van andere niets te vrezen hebben.
Sterrenbeeld – Boogschutter en Vissen
Element – Aarde en Vuur

In de plantenwereld vertegenwoordigt Jupiter het volwassen stadium van planten, zoals vruchten en noten en alle overvloed van de oogst, die dan weer staan voor zijn vrijgevigheid. De kruiden waarover hij heerst zijn vaak aromatisch en rijk aan etherische oliën De bloemkleur is vaak paars of geel. Hun helende eigenschappen zijn zuiverend en werken vaak op de lever, wat ook een orgaan van Jupiter is. Sommige kruiden werken ook als antidepressiva. De meeste grote bomen vallen onder Jupiter

Enkele Jupiterplanten

Agrimonie – Agrimonia eupatoria, een echt spijsverteringskruid, met name op de lever, de plant heeft heldergele bloemen. Een goed kinderkruid.
Komkommerkruid – Borago officinalis, het kruid wat moed brengt en het humeur verbetert, een enorme sterke uitstraling, die in een seizoen sterk kan groeien.
Eik – Quercus robur, de Koning der Bomen, de sterkste, de krachtigste en de boom met de hoogste levensverwachting die rijk vruchten draagt valt uiteraard onder Jupiter, andere grote bomen die aan Jupiter gewijd zijn, de Paardekastanje, de Linde, de Walnootboom (in de Latijnse naam Juglans regia, zit zelfs een verwijzing naar Jupiter), de Esdoorn, de Bodhiboom (de boom waaronder Boeddha mediteerde), etc.
Salie – Salvia officinalis, zeer zuiverend en koninklijk, verdraagt slecht andere planten in zijn buurt.

In het lichaam heerst Jupiter over de lever, de suikerstofwisseling (pancreas), maar ook over het gemoed.

Saturnus
Saturnus de Planeet die genoemd is naar de grimmige God van de Tijd, belichaamt volharding, concentratie en gehardheid. Hij is de genadeloze leraar van plicht en verantwoordelijkheid. Hij heerst over het verouderen en het stervensproces. Zijn eigenschappen zijn starheid, rigiditeit, hij is koud en droog.

Metaal – Lood, het zwaarste metaal van al
Mineralen – Obsidiaan en git
Dieren – Reptielen en sommige nijvere insecten zoals de Mier
Sterrenbeeld – Steenbok en Waterman
Element – Aarde

In de plantenwereld heerst Saturnus ook over het stervensproces, het uitdrogen en het verschrompelen in de herfst, maar hij is ook verantwoordelijk voor het rijpen van het zaad, dat de belofte van nieuw leven in zich heeft. Zijn planten zijn vaak stakerig van vorm, grijsblauw van kleur of hebben blauwe bloemen. Hun helende eigenschappen zijn vaak samentrekkend en soms zelfs verdovend. Saturnus heerst ook over een aantal planten die in een juiste dosering kunnen genezen, maar bij een overdosering kunnen doden. Ook veel planten die het bewegingsapparaat helpen.

Enkele Saturnusplanten

Belladonna (Wolfskers) – Atropa belladonna, dodelijk giftig bij een overdosis, een maar een nuttig medicijn bij een juiste dosering, een geheimzinnige plant, andere vergelijkbare planten die onder Saturnus vallen, Bilzekruid, Doornappel, Euphorbiasoorten, Helleborus.
Smeerwortel – Symphytum officinale, het eerste middel waarnaar men grijpt bij kneuzingen en botbreuken (de botten vallen onder Saturnus, maar ook een kruid dat niet onverdund inwendig moet worden ingenomen, vanwege mogelijke leverbeschadigingen.
Duivekervel – Fumaria officinalis, een plant waarvan men vroeger zei dat hij uit rook – die uit de aarde kwam – voortkwam.
Paardenstaart – Equisetum arvense, heeft ook weer een werking op het bewegingsapparaat, sterk en grimmig.

In het menselijk lichaam heerst Saturnus over huid, botten en de tanden. Dit zijn ook de gebieden waar de veroudering het eerst zichtbaar is.

 

Hoe werd dit alles toegepast?
Zoals blijkt uit het bovenstaande, staat de signatuurleer veraf van onze huidige manier om de dingen in te delen. In plaats van een empirische en meetbare benadering is er een benadering die gebaseerd is op archetypen die een grote mate van intuïtie van de beoefenaar eisen. Zoals we zagen heeft elke plant niet alleen de signatuur van een Planeet, maar vertegenwoordigen de onderdelen van de plant en zijn verschillende stadia ook weer Planeten. Dit alles is niet gemakkelijk in de praktijk toe te passen. Het vereist een grote kennis van de samenhang van de verschillende planeten en van de werking van planten. Hoe dan ook vroeger werd dit systeem toegepast door vele artsen. De meest bekende is wel Nicholas Culpeper die leefde in de 17de eeuw. Men moet wel bedenken dat deze benadering zeer subjectief is, ze liet veel ruimte voor interpretatie, debat en argumentatie in het medisch beroep. Kortom de signatuur van planten werd wijd geaccepteerd, maar er was ook veel voor tweeërlei uitleg vatbaar. Hoe werd dit systeem nu in de praktijk toegepast? Essentieel was dat er eerst een horoscoop van de patiënt werd getrokken, vanaf het intreden van het ziektebeeld, hieruit werd de aard van de ziekte geïnterpreteerd, het mogelijke verloop en de afloop. Verder moest ook het aangedane lichaamsdeel en zijn planetaire heerser in aanmerking worden genomen. Dan kon de behandelend arts bepalen of hij sympathische dan wel antipathische kruiden zou gebruiken. Dan moest hij een kruid vinden dat van toepassing was.

Bijvoorbeeld een koorts die het hele lichaam betrof, wordt beheerst door Mars.

De beste manier om dat te benaderen zou dan een antipathische zijn, bijvoorbeeld een kruid dat beheerst wordt door Venus, zoals Duizendblad, aan de andere kant, een gebroken bot behandelde men het liefst sympathisch omdat de onderdelen weer aan elkaar moesten groeien, men nam dan een van de typische Saturnuskruiden.

Dit is natuurlijk een oversimplificatie, in de praktijk is het niet altijd even makkelijk om een juiste remedie te vinden. Er zijn veel verschillende kruiden met veel verschillende eigenschappen onder een planetaire heerser. Om de juiste te vinden moest men veel begrip hebben voor de archetypen en het astrologisch symbolisme, om de aard van de ziekte te bepalen, maar ook een grote plantenkennis was noodzakelijk. Het symbolisme was meer een manier om inzicht te krijgen in de onderliggende principes en krachten die aan het werk zijn. Vooral bij psychosomatische klachten was de werking van de Signatuurleer vaak heel goed.

Bronnen
Von Heilkrautern und Pflanzengottheiten, Wolf-Dieter Storl,

The Mystery and Magic of Trees and Flowers, Lesley Gordon

Complete Herbal, Nicholas Culpeper

The Encyclopedia of Magickal Herbs, Scott Cunningham