‘Geen machtsoverdracht aan Europa zonder referendum’
‘Geen machtsoverdracht aan Europa zonder referendum’
OPINIE – Joost Niemöller e.a. − 26/03/13, 12:59
© EPA. Europese vlaggen voor het gebouw van de Europese Commissie in Brussel
OPINIE 56.000 Nederlanders vinden dat nieuwe machtsoverdracht aan Brussel niet kan zonder expliciete steun van de bevolking. De initiatiefnemers over waarom een referendum noodzakelijk is.
Maar doen alsof er geen alternatieven zijn, is slechts een laffe strategie om het eigen beleid van kritiek te vrijwaren. Er worden voortdurend realistische alternatieven ontwikkeld.
Vandaag levert ons burgerforum meer dan 56.000 handtekeningen in bij de Tweede Kamer. In slechts zes weken tijd verzamelden we deze aanzienlijke steun voor onze petitie. We roepen hierin het parlement op om verdere machtsoverdracht aan Brussel eerst aan de bevolking voor te leggen via een referendum.
Sinds de lancering van ons initiatief werden we heftig bekritiseerd door de voorstanders van het Europese project. Er werd ons verweten dat we alleen maar ‘ergens tegen’ zijn. Dat er geen realistisch alternatief is. Dat verdere Europese integratie simpelweg noodzakelijk is: een ‘ever closer union’ zonder na te denken over het eindpunt. ‘Niet verder willen springen dan de polsstok lang is’, noemt minister van Buitenlandse Zaken Frans Timmermans dat.
Laffe strategie
Maar doen alsof er geen alternatieven zijn, is slechts een laffe strategie om het eigen beleid van kritiek te vrijwaren. Er worden voortdurend realistische alternatieven ontwikkeld. In alle delen van Europa doen eurosceptici voorstellen voor geloofwaardige uitwegen uit de huidige crisis die niet meer, maar juist minder macht voor Brussel zouden betekenen.
Neem het scenario van de Duitse econoom Thilo Sarrazin, uitgewerkt in zijn vorig jaar verschenen boek Europa braucht den Euro nicht: het Europa van nabuurschap. Als buren, zegt Sarrazin, ga je goed met elkaar om. Je houdt je aan bepaalde omgangscodes op straat, je voorkomt overlast. Op verzoek zorg je voor elkaars poezen en planten. Maar als de buurman niet meer in staat is zijn hypotheek te betalen, dan hoef je daar niet garant voor te staan.
Dergelijk nabuurschap wordt verstoord wanneer een externe instantie de verantwoordelijkheid naar zich toetrekt. Door de monetaire unie is het nabuurschap vervangen door collectief risicodragen, dat niet alleen uiterst risicovol gedrag in bijvoorbeeld Griekenland en Cyprus tot gevolg had, maar ook, zoals we elke dag zien, leidt tot nationalistische tegenreacties. Door een teveel aan collectivisme ontstaat juist een versterkte behoefte aan onafhankelijkheid.
Verdrag van Maastricht
Volgens Sarrazin ging het mis met het Verdrag van Maastricht in 1992. De tot dan toe bestaande EEG zorgde voor basale economische ordening op het continent, maar ontnam aan landen niet hun eigen verantwoordelijkheid op bijvoorbeeld monetair gebied. Waarom zou teruggaan naar een soort EEG niet mogelijk zijn? Het economisch ordeningsrecht voor de nauw verweven Europese landen blijft behouden, maar alle politieke, monetaire en bureaucratische opsmuk wordt verwijderd. Meer nuchterheid, minder ideologie. Meer nabuurschap, minder collectief risicodragen. Vrijhandel op basis van erkenningsregels, geen harmonisatie van het hele continent.
Dit is maar één van de vele realistische, geloofwaardige alternatieve scenario’s voor de huidige EU – die niet meer, maar juist minder machtsoverdracht zouden vereisen. Helaas, toen 61 procent van de Nederlandse bevolking zich in 2005 uitsprak tegen Europese federalisering via de Europese Grondwet, is naar dit soort scenario’s niet gekeken. Integendeel, op bijna elk terrein is de macht van Brussel toegenomen. De voorstanders van het Europese project zien hun federale droom steeds dichterbij komen.
Federalisering via de achterdeur
Maar vandaag spreken meer dan 56.000 Nederlanders zich uit voor wijziging van koers. Stop de sluipende machtsoverdracht aan Brussel. Stap af van deze federalisering via de achterdeur. Nieuwe machtsoverdracht kan niet zonder expliciete steun van de bevolking. Er zijn dus twee opties: geen verdere machtsoverdracht of een referendum.
Thierry Baudet, Universiteit Tilburg, auteur van De Aanval op de Natiestaat. Jan Bennink, columnist en reclameman. Paul Cliteur, hoogleraar Encyclopedie van de Rechtswetenschap, Universiteit Leiden. René Cuperus, medewerker Wiardi Beckman Stichting. Ewald Engelen, hoogleraar financiële geografie, Universiteit van Amsterdam. Arjo Klamer, hoogleraar economie aan de Erasmusuniversiteit te Rotterdam. Piet Moerman, emeritus hoogleraar economie, Erasmus Universiteit. Joost Niemöller, journalist, auteur van Het immigratietaboe. Alex Sassen van Elsloo, columnist De Financieele Telegraaf. Twan Tak, emeritus hoogleraar staatsrecht, Universiteit Maastricht. Jos Teunissen, hoogleraar staatsrecht, Open Universiteit. Ad Verbrugge, filosoof, Vrije Universiteit. Tom Zwart, hoogleraar mensenrechten, Universiteit Utrecht.
