Stem blanco hoe doe je dat eigenlijk?
STEM BLANCO
Proteststem krijgt eigen plek op stembiljet
Zojuist heeft het kabinet besloten dat in 2014 op het stembiljet een apart stemvakje komt voor een officiële proteststem. De regering wil hiermee voorkomen dat protestpartijen nog langer ongeremd kunnen profiteren van het algemene ongenoegen tegen de politiek.
Was het maar waar! Maar waarom zou je eigenlijk tegen stemmen als je ook blanco kunt stemmen? Omdat de tegenpartij wel op de kieslijst staat en de blanco stemoptie niet. Zo simpel is het! De protestpartij zegeviert, omdat er geen hokje op het stembiljet is voor de proteststem.
Waarom zou je blanco stemmen?
Met een blanco stem kan de kiezer aangeven dat hij/zij zich niet vertegenwoordigd voelt door het aanbod van kandidaten. In feite neem je afstand van het etablissement, omdat je teleurgesteld bent in de politiek. Het is de formele proteststem, die je uitbrengt door wel te stemmen, maar niet op één van de kandidaten. Je zegt hiermee dat je het niet eens bent met de stemprocedure. Helaas wordt de blanco stem vaak verward met het onthouden van je stem. Bij een onthouding geef je aan dat je geen keuze kunt maken. Je kunt je stem onthouden door niet te stemmen.
Stem tegen, stem blanco!
Veruit de meeste mensen die een afkeer hebben van de gevestigde politiek stemmen op een tegenpartij. Eerst was dat D66, later SP, toen kwam Pim Fortuyn en nu hebben we de PVV. De SP heeft in haar begin jaren zelfs nog reclame gemaakt als protestpartij. De tomaat, het symbool van protest, pronkt nog altijd in hun logo.
De huidige generatie protestpartijen kenmerken zich door een stemmingmakend nationalistisch karakter. Ondanks dat dit voor veel burgers ongewenst is, zien stemgerechtigden toch geen andere mogelijkheid om hun ongenoegen kenbaar te maken. Om geen ongewenste ideologieën tot onbedoelde uitslagen in de hand te werken, is het dus van groot belang om de blanco stem een duidelijke plaats te geven op het stembiljet. Het moet net zo makkelijk zijn om blanco te stemmen als op Mark Rutte.
Wie weet dat je blanco kunt stemmen?
Onze kiezers zijn een doorsnee van de bevolking. Voordat ik zelf begreep hoe je met het potlood en met de stemcomputer blanco kon stemmen was ik al gauw vier verkiezingen verder. Ik dacht er gewoon niet over na, noem mij dus maar gerust doorsnee.
Bij de verkiezingen van 2010 hebben 8.829 kiezers blanco gestemd (0,09%). Dat is nog minder dan het aantal ongeldige stemmen. 18.147 mensen hebben niet met een rood potlood gestemd of op het stembiljet geschreven. In totaal hebben 9.442.977 mensen gestemd. De opkomst was 75,4 %. Het heeft er alle schijn van dat de meerderheid van de mensen onbekend zijn met het fenomeen blanco stemmen, anders was het percentage nooit zo laag.
Met de stemcomputer vinden mensen het waarschijnlijk al wat makkelijker om blanco te stemmen, want ineens is er een knop om op te drukken. Ondanks dat de knop niet logisch geplaatst is weten twee keer zoveel mensen met de stemcomputer hoe ze op formele wijze hun ongenoegen kenbaar kunnen maken. In 2006 was het percentage blanco stemmen met de stemcomputer bijna twee maal zo groot (0,17%) als in 2010 met het rode potlood.
Wat is het effect van veel blanco stemmen?
Als het percentage blanco stemmen proportioneel is (bijvoorbeeld net zoveel als de grootste partij), dan geven kiezers aan dat er geen gerechtvaardigd mandaat is voor de formatie van een nieuwe regering. Er zullen nieuwe verkiezingen moeten komen met nieuwe standpunten of zelfs nieuwe partijen. Alle politieke partijen krijgen de opdracht om nogmaals, maar nu echt te luisteren naar het publiek.
Het parlement zou zelfs kunnen besluiten om het effect van blanco stemmen verder te vergroten. De tweede kamer kan een voorstel aannemen waardoor blanco stemmen meetellen voor de zetelverdeling. Blanco stemmen leveren dan blanco zetels op. Lege stoelen dus. De diskwalificatie van het etablissement wordt zo zelfs zichtbaar. Dat zal de kiezer zeker aanspreken. De kiezer kan dan het parlement letterlijk naar huis sturen. Democratie optima forma en het ultieme wapen tegen populistische protestpartijen.
Wie weet hoe je blanco kunt stemmen?
We krijgen allemaal keurig een kandidatenlijst met een oproep, maar in de voorlichting wordt niets vermeld over blanco stemmen. In de media wordt er ook met geen woord over gesproken. Als je bedenkt dat veel mensen niet eens weten wie de minister president is terwijl hij bijna dagelijks op televisie komt, is het ook geen wonder dat blanco stemmen een volstrekt onbekend fenomeen is.
Je moet zelf ontdekken dat je een stembiljet LEEG (niet ingevuld) in de stembus kunt doen. Op de stemcomputer staat onder de HERSTEL knop de stemknop BLANCO, dat voor de gemiddelde lezer al gauw overkomt als een tweede soort correctietoets. Bij de laatste wijziging van de kieswet in 2008 is bepaald dat een stem alleen blanco is als het stembiljet volledig blanco in de stembus is gedeponeerd. Als een kiezer het woord blanco op het biljet schrijft of een kruis door het biljet zet is de stem ongeldig. Je moet het even weten.
Zullen we voor de volgende verkiezingen in 2014 dan toch maar een blanco stemvlakje op het stembiljet reserveren?
